| dc.contributor.advisor | Yılmaz, Fatih Mehmet | |
| dc.contributor.author | Kellerbağı, Hilal | |
| dc.date.accessioned | 2021-11-01T14:48:18Z | |
| dc.date.available | 2021-11-01T14:48:18Z | |
| dc.date.issued | 2021 | |
| dc.identifier.citation | Kellerbağı, Hilal. (2021). Sünnet'te ezan telakkisi -Kütüb-i Semâniyye özelinde-. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Hitit Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Temel İslam Bilimleri Anabilim Dalı | en_US |
| dc.identifier.uri | https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/TezGoster?key=9MiDp3x86xrwjpi5-14w-WFR_E8hBwyA8BOoJiSACXN6oOQKqNUQyXrxA60Wix3r | |
| dc.identifier.uri | https://hdl.handle.net/11491/6146 | |
| dc.description | YÖK ID: 662977 | en_US |
| dc.description.abstract | Bu çalışma, ifade etmiş olduğu anlam açısından İslâm medeniyetinde belirgin bir özellik taşıyan ezanın hadis kaynaklarında "Kütüb-i Semâniyye özelinde" ele alınış durumunu konu almaktadır. Bir giriş ve üç bölümden oluşan tezin giriş kısmında mevzunun temelini oluşturan ezan, müezzin ve mi'zene kavramları işlenmektedir. Birinci bölümde, öncesi ve ortaya çıkış itibarıyla ezanın tarihsel süreci izah edilmekte sonrasında Hz. Peygamber ve Hulefâ-i râşidin dönemlerindeki ezan uygulamalarına değinilmektedir. İkinci bölümde, ezanın İslâm medeniyetinin bir şiârı olmasına vurgu yapılarak namaza davetin ötesinde ifade ettiği mefhumlar muhtelif başlıklar altında açıklanmaktadır. Çalışmanın asıl kısmını oluşturan üçüncü bölümde ise, Kütüb-i semâniyye eserlerinde ezanın ele alınış keyfiyetleri tetkik edilmekte ve Buhârî'nin Sahîh'inin Kitâbü'l-ezan muhtevası incelenerek Buhârî'nin ilgili kitâbıyla Müslim'in Sahîh'indeki mevzuya dair kısımların mukayesesi yapılmaktadır. | en_US |
| dc.description.abstract | This study deals with the handling of Adhan, which is a distinctive feature in Islamic civilization in terms of its meaning, in hadith sources and especially in terms of al-Kutub al-Samaniya. In the introduction, the concepts of adhan, muadhdhin and mi'dhana are discussed. In the first chapter, the historical process of adhan is explained before it and its emergence; afterwards, the adhan practices in the periods of the Prophet and Khulafâ Râshidin are mentioned. In the second part, the notions that the adhan expresses beyond the invitation to prayer are explained under various headings, emphasizing that it is a maxim of the Islamic civilization. In the third part, which constitutes the main part of the study, the handling of adhan in the works of Kutub alSamaniyya is analyzed. In addition, the content of the Kitâb al-adhan in Bukhari's alSahîh is examined and a comparison is made between the relevant book of Bukhari and the parts related to the subject in Muslim's al-Sahîh. | en_US |
| dc.description.tableofcontents | İÇİNDEKİLER Sayfa ÖZET -- İ ABSTRACT -- İİ İÇİNDEKİLER -- İİİ TABLOLAR DİZİNİ -- Vİİ KISALTMALAR -- İX ÖN SÖZ -- X GİRİŞ -- 1 A. EZAN (األذان -- (1 a. Lügat ve Istılâhtaki Anlamı -- 1 b. Kur’ân-ı Kerim ve Hadislerde Ezan Teriminin Kullanımı -- 2 B. MÜEZZİN -- 4 C. Mİ’ZENE -- 6 BİRİNCİ BÖLÜM EZANA DAİR TARİHSEL SÜREÇ 1.1. ÖNCESİ VE ORTAYA ÇIKIŞI İTİBARIYLA EZAN -- 8 1.1.1. Ezan Öncesi -- 8 1.1.1.1. Mekke Dönemi -- 8 1.1.1.2. Beş Vakit Namaz Emriyle Birlikte Namaza Çağrı Keyfiyeti -- 9 1.1.1.3. Hicret Sonrasının İlk Günleri -- 10 1.1.2. Ortaya Çıkışı -- 11 1.1.2.1. Ezan Uygulaması Öncesinde Namaz Vaktini İlân İçin İleri Sürülen Öneriler -- 11 1.1.2.2. Ezan Lafızlarının Rüyada Bildirilmesi -- 12 1.1.2.3. Hz. Peygamber’in Onaylaması -- 13 1.1.2.4. Ezanın Lafızları -- 14 1.1.2.5. Ezanın İlk Kez Okunması -- 16 1.2. HZ. PEYGAMBER’İN UYGULAMALARI AÇISINDAN EZAN -- 17 1.2.1. Müezzinliğin Fazîletine Dair Beyanları -- 17 1.2.2. Müezzinin Vasıflarına Dair Nebevi Öğretiler -- 18 1.2.3. Hz. Peygamber’in Müezzinleri -- 20 1.2.3.1. Bilâl-i Habeşî (Ebû Abdillah / Ebû Abdilkerîm / Ebû Amr Bilâl b. Rebâh) (v. 20/641) -- 20 1.2.3.2. İbn Ümmü Mektûm (Abdullah / Amr b. Kays b. Zâide el-Kureşî elÂmiri) (v.15/636) -- 24 1.2.3.3. Ebû Mahzûre (Evs b. Mi‘yer b. Levzân el-Cumahî ) (v. 59/678-79) -- 27 1.2.3.4. Sa‘d b. Âiz (Sa‘du’l-Karaz) (v. ?) -- 28 1.2.4. Ezanın Asıl Amacı Haricinde Genel Bir Duyuru Aracı Olması / İ‘lâm / İlân -- 29 1.2.4.1. Ramazan Ayına Özel -- 29 1.2.4.2. Özel Anlamda / Durumlarda Duyuru -- 30 iv 1.2.4.3. Genel Bir Toplanma Çağrısı -- 31 1.3. HULEFÂ-İ RÂŞİDİN DÖNEMLERİNDE EZAN -- 32 1.3.1. Hz. Ebû Bekir Dönemi (10-12/632-634) -- 32 1.3.2. Hz. Ömer Dönemi (12-22/634-644) -- 33 1.3.3. Hz. Osman Dönemi ve Üçüncü Ezan Uygulaması ( 22-34/644-656) -- 34 1.3.4. Hz. Ali Dönemi (34-39/656-661) -- 35 İKİNCİ BÖLÜM İFADE ETTİĞİ ANLAM AÇISINDAN EZAN 2.1. EZAN’IN İSLÂM’A DAİR SİMGESEL BİR DEĞER TAŞIMASI -- 36 2.1.1. İslâm’ın Şiârı Olması -- 36 2.1.2. Ortak Bir Dil İşlevi Görmesi -- 38 2.1.3. Bağımsızlığın / Hâkimiyetin Bir İfadesi -- 39 2.1.4.Yeni Doğan Çocuğun Kulağına Ezan Okunması -- 40 2.2. İSLÂM’IN ÖZÜNE / TEMEL PRENSİPLERİNE VURGU YAPMASI -- 42 2.2.1. İslâm’ın Parolası Kelime-i Şehâdet -- 42 2.2.2. İman / İnanç -- 43 2.2.3. Âhiret -- 43 2.3. İSLÂMÎ PRATİĞE DAVET ETMESİ VE BUNA ÖZENDİRMESİ -- 44 2.3.1. İslâmî Pratiğe Davet Etmesi -- 44 2.3.2. İslâmî Pratiğe Özendirmesi -- 45 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM HADİS KAYNAKLARINDA EZANLA İLGİLİ RİVAYETLER 3.1. ELE ALINIŞ KEYFİYETLERİ AÇISINDAN -- 48 3.1.1. Kütüb-i Semâniyye Kaynaklarında Ezanla İlgili Rivayetler -- 49 3.1.1.1. Kitâb / Bölüm Hüviyetinde Ele Alan Kaynaklar -- 49 3.1.1.1.1. Buhârî, el-Câmiu’s-sahîh -- 50 3.1.1.1.2. Nesâî, es-Sünen -- 55 3.1.1.1.3. İbn Mâce, es-Sünen -- 55 3.1.1.2. Buhârî’nin el-Câmiu’s-sahîh, Nesâî ve İbn Mâce’nin es-Sünen Adlı Eserlerinde Ezana Dair Farklı Kitâblarda Yer Alan Bâb Başlıkları -- 56 3.1.1.2.1. Buhârî’nin el-Câmiu’s-sahîh’inde “Kitâbü’l-Ezan” Dışındaki Başlıklar -- 57 3.1.1.2.1.1. Buhârî’nin Sahîh’inde "ن ِ اذ "Lafzının Türevleriyle Yer Alan Başlıklar -- 57 3.1.1.2.1.2. Buhârî’nin Sahîh’inde "ندا "Lafzının Türevleriyle Yer Alan Başlıklar -- 57 3.1.1.2.2. Nesâî’nin es-Sünen’inde “Kitâbü’l-Ezan” Dışındaki "ن ِ Lafzının" اذ Türevleriyle Yer Alan Başlıklar -- 58 3.1.1.2.3. İbn Mâce’nin es-Sünen’inde "ن ِ اذ "Lafzının Türevleriyle Yer Alan Başlıklar -- 58 3.1.1.3. Bâb / Terceme / Alt başlık Hüviyetinde Ele Alan Kaynaklar -- 58 v 3.1.1.3.1. Müslim, el-Câmiu’s-sahîh -- 59 3.1.2.3.1.1. Müslim’in Sahîh’inde "ن ِ اذ "Lafzının Türevleriyle Yer Alan Başlıklar -- 59 3.1.1.3.1.2. Müslim’in Sahîh’inde "ندا "Lafzının Türevleriyle Yer Alan Başlıklar -- 60 3.1.1.3.2. Tirmizî, es-Sünen -- 60 3.1.1.3.2.1. Tirmizî’nin es-Sünen’inde "ن ِ اذ "Lafzının Türevleriyle Yer Alan Başlıklar -- 60 3.1.1.3.2.2. Tirmizî’nin es-Sünen’inde "ندا "Lafzının Türevleriyle Yer Alan Başlıklar -- 61 3.1.1.3.3. Ebû Dâvûd, es-Sünen -- 61 3.1.1.3.3.1. Ebû Dâvûd’un es-Sünen’inde "ن ِ اذ "Lafzının Türevleriyle Yer Alan Başlıklar -- 62 3.1.1.3.3.2. Ebû Dâvûd’un es-Sünen’inde "ندا "Lafzının Türevleriyle Yer Alan Başlıklar -- 62 3.1.1.3.4. Mâlik, el-Muvatta‘ -- 63 3.1.1.3.4.1. İmam Mâlik’in el-Muvatta‘sında "ندا "Lafzının Türevleriyle Yer Alan Başlıklar -- 63 3.1.1.1.5. Dârimî, es-Sünen -- 63 3.1.1.1.5.1. Dârimî’nin es-Sünen’inde "ن ِ اذ "Lafzının Türevleriyle Yer Alan Başlıklar -- 64 3.1.1.1.5.2. Dârimî’nin es-Sünen’inde "ندا "Lafzının Türevleriyle Yer Alan Başlıklar -- 64 3.2. İÇERİĞİ AÇISINDAN BUHÂRÎ’NİN KİTÂBÜ’L-EZAN’I -- 64 3.2.1. Buhârî’deki Ezan Kitâbının İçeriği -- 65 3.2.1.1. Ezanın Başlaması -- 65 3.2.1.2. Ezanın Lafızları İkişer İkişerdir -- 66 3.2.1.3. “Kad Kâmeti’s-Salâh” Sözü Hariç İkâmet Lafızları Tekrar Edilmez -- 67 3.2.1.4. Ezan Okumanın Fazîleti -- 67 3.2.1.5. Ezan Okumada Sesi Yükseltme -- 68 3.2.1.6. Ezan Okunması Sebebiyle Savaşılamayacağı -- 70 3.2.1.7. Kişi Müezzini İşittiğinde Ne Söyler -- 70 3.2.1.8. Ezan Okunduğu Esnada Dua -- 71 3.2.1.9. Ezan Okumak Hususunda Kura Atmak -- 72 3.2.1.10. Ezan Arasında Kelam Etmek -- 72 3.2.1.11. Kendisine Ezanı Haber Verecek Biri Olduğu Zaman Âmânın Ezan Okuması -- 73 3.2.1.12. Fecirden Sonraki Ezan -- 74 3.2.1.13. Fecirden Önceki Ezan -- 75 3.2.1.14. Ezan İle İkâmet Arasında Ne Kadar Fasıla Vardır? -- 75 3.2.1.15. İkâmeti Bekleyen Kimse -- 76 3.2.1.16. Dileyen Kimse İçin Her Ezan Arası Namaz Vardır -- 76 3.2.1.17. Seferde Bir Müezzin Ezan Okusun Diyen Kimse -- 77 3.2.1.18. Cemaat Olduklarında Misafir İçin Ezan ve İkâmet Olacağı, Arefe ve Müzdelife’de de Böyle Olacağı, Soğuk Yahut Yağmurlu (Gün ve) Gecede Müezzinin “es-Salâtu fi’r-rihâl” Sözü -- 77 vi 3.2.1.19. Müezzin Ezan Okurken Ağzını Sağa Sola Götürür mü ve Müezzin Ezan Esnasında Sağa Sola Yönelir mi? -- 79 3.2.1.20. Cemaat Namazının Vâcibliği -- 80 3.2.1.21. Öğle Namazını İlk Vaktinde Kılmaya Davranmanın Fazîleti -- 81 3.2.1.22. Yatsı Namazını Cemaatle Kılmanın Fazîleti -- 82 3.2.1.23. İki Kişi de, İkiden Ziyadesi de Cemaattir -- 82 3.2.1.24. Hastanın Cemaatte Hazır Olması Hususundaki Sınır -- 82 3.2.1.25. Yağmurda ve Diğer Bir İlletle Kendi Menzilinde Namaz Kılmaya Ruhsat -- 83 3.2.1.26. İmam Hazır Olan Kimselere Namaz Kıldırır mı ve Yağmur Yağdığı Halde Cuma Günü Hutbe Okur mu? -- 84 3.2.1.27. İmam, Elinde Yiyeceği Bir şey Olduğu Halde Namaza Çağrıldığı Zaman -- 84 3.2.1.28. Ailesinin İhtiyacında Meşgul Olan Kimse Namaz İkâmet Edilince Hemen Çıkar -- 85 3.2.1.29. İki Secde Arasında Beklemek -- 85 3.2.2. Buhârî’deki Kitâbü’l-Ezan İle Müslim’deki İlgili Bâbların İçerik Açısından Mukayesesi -- 87 3.2.2.1. Buhârî Kitâbü’l-Ezan ve Müslim’in Sahîh’inin İlgili Bâblarında Müşterek Başlıklar Hâlinde Yer Alan Hadisler -- 88 3.2.2.2. Buhârî’deki Kitâbü’l-Ezan ile Müslim’in Sahîh’inde Yer Alan İlgili Bâblardaki Ortak Rivayetler -- 90 SONUÇ -- 98 KAYNAKÇA -- 100 | en_US |
| dc.language.iso | tur | en_US |
| dc.publisher | Hitit Üniversitesi | en_US |
| dc.rights | info:eu-repo/semantics/openAccess | en_US |
| dc.subject | Sünnet | en_US |
| dc.subject | Ezan | en_US |
| dc.subject | Şiâr | en_US |
| dc.subject | Müezzin | en_US |
| dc.subject | Mi’zene | en_US |
| dc.subject | Sunnah | en_US |
| dc.subject | Adhan | en_US |
| dc.subject | Maxim | en_US |
| dc.subject | Muadhdhin | en_US |
| dc.subject | Mi’dhana | en_US |
| dc.title | Sünnet'te ezan telakkisi -Kütüb-i Semâniyye özelinde- | en_US |
| dc.title.alternative | The concept of adhan in sunnah: Specific to Kutub al-Samaniyya | en_US |
| dc.type | masterThesis | en_US |
| dc.department | Hitit Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Temel İslam Bilimleri Anabilim Dalı | en_US |
| dc.identifier.startpage | 1 | en_US |
| dc.identifier.endpage | 126 | en_US |
| dc.relation.publicationcategory | Tez | en_US |
| dc.contributor.institutionauthor | Kellerbağı, Hilal | |
