Usûlü’d-dîne İlişkin ilk Zeydî metinler

Abstract

İslam Mezhepleri Tarihi’nde herhangi bir ekol veya şahıs incelenirken, metodoloji açısından, onların kendi eserleri varsa öncelikle onlara ulaşıp, görüşlerini ortaya koymak gerekir. Zeydiyye mezhebi, teşekkülünden kısa bir süre sonra siyasî iktidara ulaşmış ve bazı sekteler olsa da varlığını günümüze kadar devam ettirmiştir. Bu durum, onların eserlerinin büyük bir kısmının zamanımıza ulaşmasında etkili olmuştur. Biz bu makalede, Zeydî mezhep esaslarına ilişkin günümüze ulaşan dört risaleyi kronolojik olarak değerlendirdik. Bu bizim, Zeydî mezhep esaslarının gelişim sürecini ortaya koyabilmemize yardımcı olacaktır. Söz konusu risaleler şunlardır: el-Kâsım er-Ressî, Usûlü hamse; Muhammed b. el-Kâsım er-Ressî, el-Usûlü’s-semâniyye; el-Hâdî ile’l-Hakk, Kitâb fîhi Ma’rifetu’llâh; Muhammed b. el-Hâdî ile’l-Hakk, Kitâbu’l-Usûl.

When a person or a sect is investigated in the History of Islamic Sects, metodologically, it is necessary firstly to set forth their thoughts after reaching at their own Works (if they have). Soon after its formation Zaydite sect achieved political authority and in spite of some interruptions survived its existence until today. This stuation has an influence in surviving of most of their Works till today. In this article we evaulated chronologically four epistles survived concerning with principle of the Zaydî Sect. This will help us to bring up the development process of principles of the Zaydî Sect. Related epistles are these: al-Qâsim al-Rassî, Usûlu Hamse; Muhammad b. alQâsım al-Rassî, al-Usûl al-Samâniyya; al-Hâdî ilâ’l-Haqq, Kitâb fîhi ma’rifatu’llâh; Muhammed b. alHâdî ila’l-Haqq, Kitâb al-Usûl.