Halvetî Tarikatının Osmanlı toplum yapısıyla sosyo- politik ve kültürel etkileşimi ( XV. yüzyıl Amasya şehri örneği).
Künye
Budak, A. (2014). Halvetî Tarikatının Osmanlı toplum yapısıyla sosyo- politik ve kültürel etkileşimi ( XV. yüzyıl Amasya şehri örneği) (Yüksek Lisans Tezi).Özet
Dinî grupları inceleme din sosyolojisi biliminin önemli çalışma alanlarından
birisidir. Dinî grupların oluşumu, gelişimi, şekillenmesi gibi konular her zaman din
sosyolojisi ile ilgilenen bilim adamlarının dikkatini çekmiştir. Özellikle dinî grupların
toplumsal ve kültürel etkileri inkar edilemez bir gerçektir. Bunun yanında dinî grubun
içinde bulunduğu toplumsal yapıdan etkilenmesi de doğal bir sonuçtur. Tarih içerisinde
ve günümüzde islam dünyasındaki en önemli dinî gruplardan biriside tarikatlar
olmuştur. Tarikatlar İslam toplumunun sosyal ve kültürel alandaki şekillenmesinde
önemli fonksiyonlar yerine getirmişler, toplumsal değişme, toplumsal bütünleşme,
toplumsallaşma, toplumsal ayrışma gibi sosyal olaylarda önemli roller oynamışlardır.
Biz bu çalışmamızda Halvetî Tarikatı‟nın XV. yüzyıldaki Amasya şehrinin sosyolojik
etkilerini araştırdık. Amacımız dinî bir grup olan Halvetî Tarikatı‟nın bu dönemde
Amasya şehrinin sosyo-kültürel etkilerini ortaya koyarak bir dinî grubun toplumsal
yapılarda nasıl etki yapabildiğini ve aynı zamanda kendisinin de ne şekilde etkilendiğini
ortaya koymaktır. Böylece günümüzdeki dinî gruplar ile toplumsal yapı arasındaki ilişki
daha iyi kavranacak, dinî grupların sosyolojik tahlili daha bilimsel olarak yapılacaktır.
Çalışma dört bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde, toplumsal grubun ne
olduğu, toplumsal grubun çeşitleri ve özellikleri, dinî grup, dinî grupların oluşumu ve
çeşitleri, tarikatların dinî grup sınıflandırmasındaki yeri ve özellikleri tanıtılmıştır.
ikinci bölümde, çalışmanın daha iyi kavranması için çalışmanın evreni olan Amasya
şehri‟nin tarihi anlatılmıştır. Üçüncü bölümde, araştırma konumuz olan dinî grubun
yani Halvetî Tarikatı‟nın tarihî gelişimi ve karakteristik özellikleri üzerinde
durulmuştur. Dördüncü bölümde Halvetî Tarikatı‟nın XV. yüzyılda Amasya Şehrine
sosyo-kültürel etkileri örneklendirilerek anlatılmıştır.