Ekonomik büyüme ve işsizlik arasındaki asimetrik ilişki ve Türkiye’de okun yasasının sınanması

Abstract

Türkiye ekonomisinde yıllardır tartışılan en büyük sorunlarından biri işsizliktir. Politika yapıcıları issizliği azaltmak için birçok politika belirlemektedirler. Bu politikaların en önemlilerinden biri yüksek büyüme oranları ile işsizliği azaltmaktır. İşsizlik ile büyüme arasındaki ilişki ilk kez Arthur M. Okun (1962) tarafından incelenmiş ve bu ilişkiyi konu alan yasa Okun Yasası olarak adlandırılmıştır. Çalışmada Türkiye ekonomisi için ekonomik büyüme ve işsizlik ilişkisini 2000:Q1-2010:Q3 üç aylık verileri kullanılarak analiz edildi. Kullanılan değişkenler büyüme verisi olarak GSYİH ve issizliği tanımlamak için ise işsizlik rakamlarıdır. Çalışmanın birinci bölümünde işsizlik, işsizlik çeşitleri ve istihdam kavramları açıklandı ve daha sonra büyüme modellerinden bahsedildi. İkinci bölümde Okun Yasası açıklandı, Türkiye’de ekonomik büyüme ve işsizlik hakkında bilgi verildi ve konuyla ilgili geçmişte yapılan çalışmalara değinildi. Uygulama aşamasına serilerin birim kökleri incelenerek başlandı. Durağanlığın incelenmesi amacıyla uygulanan ADF, PP ve KPSS testleri sonucunda serilerin birinci dereceden durağan olduğu sonucuna varıldı. Ayrıca kırılmanın durağanlık üzerindeki etkisini sınamak amacıyla Zivot ve Andrews testi kullanıldı. Bundan sonraki aşamada Engle-Granger analizi ve Johansen Yöntemi kullanılarak iki serinin esbütünleşik olmadığı bulunduğu için serilerin aralarında uzun dönemli ilişki olmadığı sonucuna varıldı. VAR modeli kurulmadan önce uygulanan Granger nedensellik analizi sonucunda iki serinin de birbirinin Granger nedeni olmadığı bulundu. Son olarak Etki Tepki Analizi ve Varyans Ayrıstırması Analizi uygulandı. Etki Tepki analizi sonucunda iki serinin altıncı dönemde dengeye ulaştığı görülmektedir. Varyans Ayrıştırması sonuçları issizliğin oluşumunda büyümenin etkisi varken büyüme üzerinde işsizliğin etkili bir değişken olmadığını göstermektedir.