Serbesti Gazetesi ve Ahrar Fırkası

Abstract

Toplumda meydana gelen gelişmelere paralel olarak siyaseti etkileyen önemli unsurlar da değişim göstermiştir. Dolayısıyla öncelikle siyasi yönü olmak üzere, sosyal, ekonomik ve hukuki açılardan ele alınabilecek basın faaliyetleri de gelişme göstermiştir. Bu sürecin önemli bir parçası olan Serbesti gazetesi, İttihat ve Terakki Cemiyeti'nin siyasi duruşuna ve uygulamalarına karşı tepki olarak ortaya çıkmıştır. Bu gazetenin yayın hayatına başladığı yıllarda başka bir karşı fırka olan Ahrar Fırkası da kuruluşunu tamamlamış ve siyaset sahnesindeki muhalefet rolünü icra etmeye başlamıştır. Ancak kısa bir süre sonra meydana gelen 31 Mart Vakası hem Serbesti gazetesi hem de Ahrar Fırkası için zor günlerin başlamasına sebep olmuştur. 31 Mart Vakası'ndan sonra Ahrar Fırkası, vakanın tetikleyicileri olarak görülen Volkan Gazetesi ve Serbesti gazetesi bocalama dönemine girmiştir. Özellikle Volkan Gazetesi muharrirleri, Serbesti gazetesi muharrirleri ve ile birlikte Ahrar Fırkası mensupları tutuklanarak çeşitli cezalara çarptırılmışlardır. Çalıştığımız tezde Serbesti gazetesinin ortaya çıktığı süreçten başlamak suretiyle basın alanındaki muhalefeti ve bu gazete ile birlikte muhalif saflarda olan diğer gazeteleri özet halinde ele aldık. Serbesti gazetesini incelerken Hakkı Tarık Us koleksiyonunda ve İstanbul Büyükşehir Belediyesi'nin Atatürk Kitaplığı'nda bulunan Serbesti gazetesinin nüshalarından yararlandık. Bunun yanında muhalefetin en önemli ayağı olan fırka konusunda da muhalefet fikrinin ortaya çıkmasından başlayıp ilk muhalif oluşumlara değindik. Daha sonra muhalif yönü kadar ortaya koymuş olduğu Âdem-i Merkeziyet fikri ile de adından söz ettiren Prens Sabahaddin ve Ahrar Fırkası'nı ele aldık. Yine Ahrar Fırkası'nı değerlendirirken diğer fırkaları da değerlendirme olanağı bulduk. Tezin önemli bir kısmı İttihat ve Terakki'ye muhalif olarak ortaya çıkan ve gerek basın alanında, gerekse siyasi anlamda oluşan muhalefetin incelenmesi şeklinde ortaya konulmuş oldu.

Parallel to the developments in society, important factors affecting politics have also changed. Therefore, press activities that can be dealt with socially, economically and legally, especially from the political side, have also improved. Serbesti Journal, an important part of this process, emerged as a reaction to the political stance and practices of the Committee of Union and Progress. In the years in which this Journal was published, the Ahrar Party, opposition movement, party completed its establishment and began to play the role of opposition on the stage of history. However, the 31 March incident that occurred after a short time led to the start of hard times for both Serbesti Journal and Ahrar Party. After the 31 March incident, the Ahrar Party was in the period of faltering, the Volkan and Serbesti Journal, which were seen as triggers. Volkan journal reporters, Serbesti journal reporters and AhrarParty members were arrested and sentenced to various penalties. In this thesis, we discussed the opposition in the field of the press and the other Journals in opposition with this Journal. While examining the Journal Serbesti, we examined the copies of the Serbesti Journal, which is in the Hakkı Tarık Us collection and in the Atatürk Library of the İstanbul Metropolitan Municipality. In addition, we started with the emergence of the opposition idea about the most important pillar of the opposition. Later, we discussed the prince Sabahaddin and AhrarParty, who made a name for himself with the idea of Adam-ı Merkeziyet, which he put forward as much as the opposition. Again, while evaluating the Ahrar Party, we had the opportunity to evaluate the other parties that assumed the role of opposition. An important part of the thesis was put forward as an examination of the opposition that emerged as opposed to the Committee of Union and Progress, both in the press and in the political sense.