Sporda yabancılaşma ve kişilik özellikleri ilişkisi üzerine bir alan araştırması

Abstract

Türkiye Olimpiyat Hazırlık Merkezi'nden eğitim alan sporcuların sporda yabancılaşma ve kişilik özelliklerinin araştırması bu çalışmanın amacını oluşturmaktadır. Çalışmanın evrenini TOHM merkezinde eğitim alan sporcular ve TOHM bulunan illerde tesadüfi örneklem yöntemiyle seçilmiş sporcular oluşturmaktadır. Çalışmada sporcuların demografik özelliklerini belirlemeye yönelik hazırlanmış ''Kişisel Bilgi Formu'', geçerlik güvenirlik çalışması tarafımızdan yapılan ''Sporda Yabancılaşma Ölçeği'' ve Alkan (2007) tarafından uyarlama çalışması yapılmış John, Donahue ve Kentle (1991) tarafından geliştirilen "Beş Faktör Kişilik Envanteri'' uygulanmıştır. Yapılan analizler sonucunda sporcuların değişkenlere ait frekans ve yüzde dağılımları verilmiştir. Sporda yabancılaşma ölçeği ve alt boyutlarının cinsiyete göre farklılığını test etmek için yapılan Bağımsız Örneklem t-Testi sonucuna göre TOHM'nde eğitim alan ve karşılaştırma grubu olarak şeçilen TOHM'da eğitim alamayan sporcularda anlamlı farklılık tespit edilmişken, yaş, eğitim durumu ve gelir durumuna göre ise bazı alt boyutlarda anlamlı fark tespit edilmiştir. Beş faktör kişilik ölçeğinde ise gelir durumuna göre alt boyutlarda anlamlı fark bulunamazken, yaş, eğitim durumu ve cinsiyete göre bazı alt boyutlarda anlamlı fark tespit edilmiştir. Yapılan regresyon analizi sonucuna göre; beş faktörlü kişilik envanteri alt boyutları olan açıklık ve duygusal dengesizlik sporda yabancılaşma ile anlamlı ilişkiler göstermektedir. TOHM merkezinde yatılı eğitim alan ve almayan sporcuların sporda yabancılaşma ve kişilik envanteri puanlarına yapılan Bağımsız Örneklem t-Testi sonucuna göre; sporda yabancılaşma durumlarında anlamlı fark tespit edilirken, kişilik envanteri ve alt boyutlarında fark tespit edilememiştir. Sonuç olarak; sporcuların algıladıkları yabancılaşma düzeyleri ve sahip oldukları kişilik özellikleri arasında ilişki tespit edilmiştir. Sporcuların sahip oldukları demografik özellikleri, sosyal çevrelerinin değişmesi, aile yanından uzak spor hayatlarına devam etmeleri gibi faktörler sporda yabancılaşma ve alt boyutlarında anlamlı fark yaratırken, beş faktör kişilik envanteri ve alt boyutlarında ise daha az anlamlı fark tespit edilmiştir. Sporcuların sahip oldukları sosyal çevrenin ve kişilik özelliklerinin yabancılaşma düzeylerinde etkili olduğu dolayısıyla performanslarının da etkilenebilecekleri düşülmektedir.

The research on the alienation in sports and personality characteristics of the athletes getting training from the Turkish Olympics Preparation Center (TOPC) constitutes the purpose of this study. The athletes getting training from the TOPC and the athletes selected through random sampling in the cities where the TOPC is located constitute the target population of the study. In the study, the "Personal Information Form" prepared towards obtaining the demographic characteristics of the athletes, the "Alienation Scale in Sports" whose validity and reliability study is made by us, and the "Five-Factor Personality Inventory" developed by Donahue and Kentle (1991) and whose adaptation study is made by Alkan (2007) have been applied. In the consequence of the conducted analyses, the frequency and percentage distributions of the athletes have been provided. According to the unpaired t-test made for testing the difference of the alienation scale in sports and its sub dimensions according to sex, while a significant difference was determined in the athletes who get and don't get training from the TOPC, in some of the sub dimensions a significant difference was determined according to age, educational and income levels. And in the five-factor personality scale, while there was no significant difference in the sub dimensions according to level of income, a significant difference has been determined in some sub dimensions according to age, level of education and sex. According to the conducted regression analysis, openness and emotional imbalance, which are sub dimensions of five-factor personality inventory, display significant relationship with alienation in sports. According to the unpaired t-test conducted on the alienation in sports and personality inventory scores of the athletes who get and don't get training from the TOPC as a boarding student, while a significant difference was determined in cases including alienation in sports, no difference was determined in the personality inventory and its sub dimensions. As a result; the relationship between the perceived alienation levels and the personality traits of the athletes was determined. Factors such as demographic characteristics of the athletes, change of social environment, and the fact that they continue their sport life away from their families make a meaningful difference in the alienation and sub-dimensions of sports, while a less significant difference has been found in the five-factor personality inventory and sub-dimensions. It is assumed that the athletes' social environment and personality traits are effective in alienation levels and that their performance can be affected. Anahtar Kelimeler: Kişilik, Sporda yabancılaşma, TOHM,