Osmanlı İmparatorluğu'nda 19. yy sonları 20. yy başlarındatekke ve zaviyelerin yönetimi

Abstract

Osmanlı İmparatorluğu'nun hayatta bulunduğu uzun tarihsel dönemde tekke ve zaviyelerin yönetimi meselesi hep aynı şekilde devam etmemiştir. Yaşanan büyük siyasi, toplumsal ve kültürel gelişmeler, tekke ve zaviyelerin devlet ve toplum açısından mahiyetinde önemli değişikliklere yol açmıştır. Buna bağlı olarak tekke ve zaviyelerin yönetim biçimlerinde de yer yer önemli farklılıklar ortaya çıkmıştır. Özellikle de 19. yüzyılda Osmanlı toplumu hem ağır iç ve dış sorunlarla karşılaşmış hem de modernleşme çabalarıyla büyük siyasi ve içtimai değişimlere uğramıştır. Bu çalışmada söz konusu gelişmeler de dikkate alınarak özellikle İstanbul Müftülüğü Meşîhat Arşivi'nde bulunan 1776 Nolu Meclis-i Meşâyıh Derkenar Defterinde(27 M 1324/23 Mart 1906, 26 R 1325/8 Haziran 1907) yer alan verilerden ve buna ek olarak da Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı arşivinde yer alan kayıtlardan, birinci ve ikinci elden kaynaklardan da istifade edilerek 19. yüzyıl sonu 20. yüzyıl başlarında Osmanlı'da tekke ve zaviyelerin yönetimi ve ortaya çıkan sorunlar izah edilmeye çalışılmıştır.

In the long historical period in which the Ottoman Empire survived, the issue of the management of the dervish lodges did not continue in the same way. The major political, social and cultural developments have led to significant changes in the nature of the dervish lodges and the state. As a result, important differences have emerged in the management of lodges and lodges. Especially in the nineteenth century, Ottoman society faced heavy internal and external problems, and underwent major political and social changes through modernization efforts. In this study, especially considering these developments, especially in Istanbul Mufti's Office Meşîhat Archive Number 1776 In The Book Of The Assembly-i Meşâyıh Derkenar (27 M 1324/23 March 1906, 26 R 1325/8 June 1907) in addition to the data In the archives of the Presidency of the State Archives Presidency of the Presidency, the end of the 19th century at the beginning of the 20th century the management of the dervish lodges and zaviyeler tried to explain the problems arising.