Çorum ili Dodurga ilçesi Mehmetdedetekke Köyüne ait kilimlerin bazı özellikleri

Abstract

Geleneksel sanatlarımız arasında kendine has bir yapıya sahip olan düz dokumalar Anadolu’da her nereye gidilirse gidilsin yaygı olarak yerde, görsel zevk unsuru olarak duvarda, yük taşımak için eşeksırtında ya da tarlada, çarşıda, pazarda geçmişten bir edayla karşımıza çıkmaktadır. Günümüz imkânları, değişen ihtiyaçlar ve heveslerle bu kareler azalsa da düz dokumalarımızın değerinden hiçbir şey eksilmemektedir. Birçok il, ilçe ve köylerde azalan sayılarıyla zamana direnmektedirler. Düz dokumlarımızın var olmasının altında yatan destekleyici unsurların zayıflaması en önemli olumsuz etkenlerdendir. Bunlar hayvancılığın azalması, yeni nesil zevk anlayışının değişmesi, teknolojik ucuz ürünler, köyden kente göçler sadece olumsuz nedenlerin bir kaçı olarak sıralanabilir. Nenelerimizin ve dedelerimizin el emeği göz nuru dediği kilimlerimiz şimdilerde köylerde tekke, türbe, cami ve cemevi gibi kıymetlerinin bilindiği ve korunduğu mekânlarda sınırlı sayıda kalmışlardır. Bu şekilde koruma altında olan mekânlardan biride Çorum ili Dodurga ilçesi Mehmetdede köyü türbesi ve tekkesidir. Geçmişte dokunan kilimlerin, günümüz imkânlarıyla yerinde tespit edilip, fotoğraflanarak gün yüzüne çıkarılması, özelliklerinin belirlenmesi önem arz etmektedir. İncelenen örneklerde en çok parmak ve göz motiflerinin kullanıldığı, siyah ve beyaz renklerinin tercih edildiği, boy değerlerinin 84 cm ile 193 cm, en değerlerinin 40 cm ile 130 cm arasında değiştiği, lif cinsi olarak çözgüde yün ve pamuk, atkı da ve bezemede yün ve sentetik lifin kullanıldığı belirlenmiştir. Bu çalışmada; Çorum ili Dodurga ilçesi Mehmetdede köyü türbesinde ve tekkesinde yapılan araştırma sonucunda tespit edilen kilim örneklerinin motif, kompozisyon, renk, ebat ve kullanılan teknikleri analiz edilmiştir. Her bir örneğin genel ve ayrıntılı fotoğrafına katalog kısmında yer verilerek incelenmiştir.

Our flat weaaving type of rugs, which has a unique structure among our traditional arts,are seen as a ground cloth, as an instrument of visual taste on the wall , on the back of donkey to carry the goods or on the farm , in a market, in a bazaar , actually wherever you go in Anatolia with an unforgettable atmosphere of past.Even if the usage of them is reducing according to today’s changing needs,our rugs lose nothing of their value.They are resisting time with decreasing numbers in many provinces, towns and villages.The most important damaging reason for decreasing is that the supporting elements , underlying the existence of plain weaves are declined. These negative causes can be listed as a decrease in animal husbandry, a change in the sense of enjoyment of the new generation, technological cheap products, migrations to the city from the village. Our rugs, which is called as handicraft by our ancestors, are in limited availability in dervish content (tekke), tomb, mosque and cem worshiphouse of village where they are protected and have value. One of this protected places in this way is the tomb of Mehmetdede in Dodurga town of Çorum city. It is important to determine the characteristics of the rugs that have been woven in the past, to be identified and photographed with today's possibilities. It was determined that finger and eye motifs were mostly used, black and white colors were preferred, height values varying from 84 cm to 193 cm, the maximum values varying from 40 cm to 130 cm, wool and cotton in warp, wool and synthetic fiber in weft and decoration were used in the samples examined. In this study; The motif, composition, color, size and techniques of the rug samples ,which were determined in the survey of the Mehmetdede village of Dodurga town in Çorum province ,were analyzed. Each sample was examined by a general and detailed photograph in the catalog section.