El-Bûsîrî ve Zevâid-i ibn Mâce'sinde isnadı "sahîh" diye değerlendirdiği rivayetler

Abstract

Bu çalışma, İbn Mâce’nin Sünen’inde Kütüb-i Hamse’ye ziyade olarak yer verdiği zevâid rivayetleri inceleyen Bûsîrî’ye ait Misbâhu’z-zücâce isimli eserde onun tarafından “isnâdı sahih” diye kıymetlendirilmiş rivâyetleri konu almaktadır. Çalışma iki bölümden oluşmaktadır. Birinci Bölüm’de; müellif Bûsîrî’nin hayatı ve ilmî kişiliği üzerinde durulmuş, zevâid edebiyatının doğuşu ve bu alana dair telifât irdelenmiş ve son olarak araştırmaya konu teşkil eden Misbâhü’z-zücâce isimli eser, müellifin takip ettiği yöntem ve ifade ettiği değer açısından muhtelif başlıklar altında tetkike çalışılmıştır. İkinci Bölüm’de; Bûsîrî’nin “İsnâdı sahih” diye değerlendirdiği zevâid rivayetler tetkike açılmış; özetle önce çerçeve alınan iki Sünen ve dört Misbâh tahkiki üzerinden zevâid tespiti yapılmış, daha sonra ilgili kaynaklara göre örtüşme ayrışma açısından mukayese edilmiştir. Müteakiben aynı işlem mezkur kaynaklara iki/üç farklı eser ilavesiyle sahih zevâid rivayetler için gerçekleştirilmiştir. Bu çalışmayla; Misbâh ve Sünen tahkikleri arasında zâidlik ve sahihlik noktasındaki örtüşme ve ayrışmalar muhtelif açılardan tespite çalışılmış, yine Bûsîrî’nin sahih dediği rivayetler tablodaki ilave eserler üzerinden çağdaş uzmanların değerlendirmeleriyle karşılaştırılmıştır.

This study deals with the hadiths that Bûsîrî describes as “It’s isnâd sahih” in his book Misbâhü’z-zücâce. The book, Misbâh, deals with the hadiths are called “Zevâid” found in the Sunan İbn Mâceh but not mentioned in Kutub al-Hamseh. The study consists of two parts. İn the first chapter; The life and scientific personality of Bûsîrî are emphasized. Then, the birth of Zevâid literatüre and the works related to this field are examined. Finally, in this section, “Misbâhü’z-zücâce” is discussed under various headings interms of the author’s method and the scientific value of the book. In the second part; The “Zevâid” hadiths that were considered to be “It’s isnâd sahih” by Bûsîrî were examined. In this section, briefly, the following will be done. Firstly, two Sunan and four Misbâh copy will be identified as Zevâid, then the similarities or differences between these hadits are compared. Then, the same process was carried out for “sahih-zevâid” narrations by adding two/three different works to the above sources. In this study; Similarities and differences between Misbâh and Sunan copies in terms of “Zâid” and “Sahih” have been tried to be determined from various angles. In the same way, the Hadiths that Bûsîrî considered sahih, were compared with the evaluations of contemporary experts in the light of the additional works in the table