Gerekçelendirme, epistemik seviyeler ve kesin bilgi: Farabî ve Chisholm karşılaştırması

Abstract

“Gerekçelendirme, doğru inancı bilgi yapar mı?” ve “Kesin bilgi mümkün müdür?” soruları epistemolojinin temel tartışmalarıdır. Chisholm bunlara “epistemik seviyeler” kavramsallaştırması ile cevap verir ve bilginin kesinlik açısından aşamalı olduğunu ileri sürer. Farabî de bilginin inanç, doğruluk ve gerekçelendirme şeklindeki asgarî üç koşulundan sonra kesin bilgiye (yakîn) kademeli olarak ulaşıldığını ileri sürer. Her iki filozof bilgiyi kesinlik açısından derecelere ayırır. Bu makalede bilginin kesinlik koşulları, iki filozof mukayese edilerek ortaya koyulacaktır. Kesinlik koşulları, gerekçelendirmeye bağlanır. Bu nedenle Farabî ve Chisholm’un gerekçelendirme düşünceleri de ele alınacaktır. Sonuçta iki düşünürün bazı farklı görüşlere rağmen bilgi konusunda ortak bir zihin yapısına sahip olduğu ortaya koyulacaktır.

The questions “Is justification making true belief into knowledge?” and “Is certainty possible?” are two of the fundamental questions of epistemology. Chisholm answers these questions through the conceptualization “epistemic levels” and argues that knowledge has a gradual and hierarchic nature in terms of certainty. Al-Fārābī argues that certain knowledge can be attained gradually and accepts tripartite knowledge definition including belief, truth and justification. Both philosophers gradate the kinds of knowledge in terms of certainty. In this article, the conditions of epistemological certainty will be examined by comparing the views of the two philosophers. The conditions of certainty rest on justification. Therefore, the way al-Fārābī and Chisholm looked at the question of justification will also be examined. In conclusion, it will be set forth that the two philosophers have a common mentality of knowledge, though they hold different ideas concerning the other issues.