Sağlık okuryazarlığının toplum sağlığı açısından önemi

Abstract

Sağlık okuryazarlığı, sağlıklı yaşam yılını ve kalitesini artıran, sağlık profesyonelleri için iletişim ve klinik becerilerin kazanılmasını, sağlık hizmeti alanlar için karar mekanizmasına dâhil olmayı sağlayan bir öğe olarak belirtilmektedir. Bireyler ile sağlık sistemi, eğitim sistemi, sağlık konuları arasında arabuluculuk işlevi gören sağlık okuryazarlığı toplumdaki sosyal ve kültürel faktörlere dayanır. Sağlığı geliştirme aktivitelerinin planlanmasında önemli bir adım olarak kabul edilen sağlık okuryazarlığının toplum sağlığı açısından önemi; etkilediği insan sayısının fazlalığı, olumsuz sağlık sonuçları, kronik hastalık oranlarında artış, sağlık bakım maliyetlerinde yükseliş, sağlık bilgisi taleplerindeki artış, eşitlikçilik olmak üzere altı genel tema altında tanımlanmıştır. Bireylerin sağlığı üzerinde yetersiz sağlık okuryazarlığının etkisini destekleyen kanıtların giderek arttığı belirtilmektedir. Bunlar; koruyucu sağlık hizmetlerinin düşük düzeyde kullanımı, semptomatik dönemde sağlık bakımı arayışında gecikme, bireyin tıbbi durumunu anlamasında yetersizlik, tıbbi öneri/talimatlara bağlılıkta yetersizlik, öz-bakım yetersizliği ve mortalitede artış olarak gösterilmektedir. Bireylerin sağlık okuryazarlığı düzeylerinin değerlendirilmesi sağlık ve hastalık bilgisi üzerine odaklanmaktadır. Ancak ülkelerin gelişmişlik düzeylerine bakılmaksızın, sağlık okuryazarlık düzeyinin tüm dünyada düşük olduğu görülmektedir. Dünya Sağlık Örgütü Sağlığın Sosyal Belirleyicileri Komisyonu bir raporunda sağlıkta eşitsizliklerin azaltılmasında sağlık okuryazarlığının geliştirilmesini önemli bir araç olarak kabul etmiştir. Bu doğrultuda önerilen yaklaşımlar sağlık okuryazarlığı eğitiminin erken çocukluk döneminde başlatılması, okul eğitiminde sağlığı geliştirme kavramı üzerinde durulması ve yetişkin eğitimine ağırlık verilmesidir

Health literacy have been specified as being an item that enhances years of healthy life and quality, for healthcare professionals ensures acquisition of communication and clinical skills and for individuals involvement decisionmechanism in the health care field. Health literacy based on social and cultural factors in society and serves as a mediator between the individuals with the health system, education system and health issues. For planning health promotion activities, health literacy is considered as an important step and six general themes help to determine why health literacy is important for population health: Affecting the large numbers of people, poor health outcomes, increasing rates of chronic disease, rising healthcare costs, health information demands and equity. It was stated that supporting evidence of inadequate health literacy effects had increased on individuals health. These evidences were shown as; using preventive health services in low level, delay to seek healthcare in symptomatic period, inability of individulas to understand their medical condition, lack adherence on medical advice/instructions, lack of self-care and increased mortality. Assessing of health literacy levels focuses on patient information. However, regardless the development level of countries, it had seen that health literacy levels were low in all over the world. In a report of World Health Organization Commission on Social Determinants of Health, the development of health literacy was accepted as an important tool for reduction of health inequalities. In this respect, proposed approaches were to start in health literacy education in earlychildhood, health literacy, to focus on the concept of health promotion in school education and to put an emphasis to adult education. © GATA.