Abdî'nin Hikâyet-i Ashâb-ı Fîl mesnevisi (İnceleme-metin)

Abstract

Abdî, eserlerinden elde edilen bilgiler ışığında 15. yüzyılın sonu ve 16. yüzyılın başında yaşamış olduğu düşünülen bir şairdir. Kaynaklarda hayatı hakkında yeterli bilgiye ulaşılamayan Abdî'nin bir dönem Manisa'da bulunduğu ve II. Bayezid döneminde yaşadığı bilgisine eserleri vasıtasıyla ulaşılabilmektedir. Çalışma giriş kısmı ve onu takip eden üç bölümden oluşmaktadır. Giriş bölümünde nazım biçimi ve tarihi ile çalışma konusuyla doğrudan ilgili olması sebebiyle Fîl Vak'ası hakkında genel bilgiler ele alınmaktadır. Birinci bölümde şairin hayatı ve eserlerine, ikinci bölümde eserin tanıtımı ile birlikte şekil ve muhtevâ açısından incelenmesine yer verilmiştir. Son bölüm olan üçüncü bölümdeyse nüsha tavsifi, metnin kurulmasında takip edilen yol ve çeviri yazı metin yer almaktadır. 799 beyitten müteşekkil eser Eski Anadolu Türkçesi imla özelliklerini yansıtan bir mesnevidir. Abdî, Ashâb-ı Fîl adlı bu mesnevisini bazı siyerleri özellikle Darîr'in Sîretü'n-nebî adlı eserinde yer verdiği rivayetleri esas alarak nazma çekmiştir. Eserde Kur'ân-ı Kerîm'de yer alan Fîl sûresinde bahsi geçen Fîl Vak'ası ve evveline dair anlatımlar yer almaktadır. Ordusu ve Mahmûd adlı filiyle Kâbe'yi yıkmaya yeltenen Ebrehe'nin askerlerinin üzerine gökten kuşların sicciller (ateşte pişirilip taşlaşmış çamur) bırakması suretiyle helak olmaları ayrıntılarıyla anlatılmıştır.

Abdî is a poet who is thought to have lived at the end of the 15th century and the beginning of the 16th century, based on the information obtained from her works. Abdî, whose life could not be reached enough information in the sources, was in Manisa for a while and the information that he lived during the II. Bayezid period can be reached through the works. The study consists of an introduction and the following three chapters. In the introduction, general information about the verse form, its history, and the Elephant Incident, as it is directly related to the subject of the study, is discussed. In the first part, the poet's life and works, in the second part, the introduction of the work and its examination in terms of form and content are given. The third part, which is the last part, includes the determination of copy qualifications, the methodology followed in the creation of the text, and the transcription. Consisting of 799 couplets, the work is a masnavi that reflects the orthographic features of Old Anatolian Turkish. Abdî wrote this masnavi named Ashab-ı Fîl into verse based on the narrations included in Darîr's work called Sîretü'n-nebî. In the work, there are narrations about the Fîl Incident and its predecessor mentioned in Surah Fîl in the Qur'an. Described in detail that Ebrehe's soldiers, who tried to destroy the Kaaba with his army and an elephant named Mahmud, were destroyed by birds from the sky leaving siccils (mud cooked in the fire and turned into stones).