OECD ülkelerinde cinsiyete dayalı bütçeleme yaklaşımları

Abstract

Cinsiyet ve toplumsal cinsiyet kavramları birbirleriyle bağlantılı olmasına rağmen anlamsal farklılıkları söz konusudur. Cinsiyet kavramı, genel anlamda kadınlar ve erkekler arasındaki anatomik ve diğer biyolojik farklılıkları ifade etmektedir. Toplumsal cinsiyet kavramı ise, biyolojik farklılıkları tanımlaması dışında toplumun kültürel ve değer yargılarına göre kadın ve erkek bireylere atfetmiş oldukları davranış ve tutumlarının üzerinden sosyal ve kültürel beklentilerini belirtmektedir. Toplumun değer yargıları nedeniyle kadına ve erkeğe yüklenen rollerin farklılığı cinsiyete dayalı eşitsizlik sorununu oluşmasında etken olmuştur. Cinsiyete dayalı eşitsizlik, toplumun sosyal ve ekonomik başta olmak üzere birçok alanını doğrudan etkileyen bir sorundur. Cinsiyet eşitsizliğini önlemek amacıyla kamu otoriteleri tarafından benimsenen cinsiyete dayalı bütçeleme yaklaşımı dikkat çekmektedir. Bu yaklaşım, kamu tarafından maliye politikaları ve idari prosedürlere bağlı olarak toplumsal cinsiyet eşitsizliğini azaltmayı hedefleyen ve bütçelemeyi geliştirebilen bir yaklaşımdır. Kamu kaynaklarının nasıl toplandığı ve harcandığına odaklanır iken, kadın ve erkeğin önceliklerine göre eşit dağılımını ve cinsiyet ayrımcılığının asgari seviyeye indirilmesine yönelik stratejiyi oluşturmaktadır. Cinsiyete dayalı bütçeleme yaklaşımının, bütçe sürecinde toplumsal cinsiyet eşitliğini ve kadın haklarını geliştirmeyi, toplumsal cinsiyete duyarlı katılımı artırmayı, mali planlamada hesap verebilirliği ve şeffaflığı teşvik etmeyi amaçlamaktadır. Ülkelerin, cinsiyet eşitsizliği sorununa karşın cinsiyete dayalı bütçeleme politikaları toplumun yapısal niteliklerine göre farklılık arz etmektedir. Bu çalışmada, Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü'ne (OECD), üye olan 38 ülkenin cinsiyete dayalı bütçeleme strateji ve uygulamaları incelenmiştir. Çalışmada ele alınan 38 ülkenin, cinsiyet eşitliğine ilişkin 2010-2022 dönemine ait verileri karşılaştırmalı olarak analiz edilmiştir. Ülkelerin cinsiyet eşitliğine dayalı bütçeleme yaklaşımlarına göre cinsiyet eşitliği durumları değerlendirme yapılmıştır.

Although the concepts of gender and gender are related to each other, they have semantic differences. The concept of gender generally refers to the anatomical and other biological differences between men and women. The concept of gender, on the other hand, refers to social and cultural expectations based on the behaviors and attitudes attributed to men and women according to the cultural and value judgments of the society, apart from defining biological differences. The difference in the roles attributed to women and men due to the value judgments of the society has been a factor in the formation of the problem of inequality based on gender. Gender-based inequality is a problem that directly affects many areas of society, especially social and economic. The gender-based budgeting approach adopted by public authorities in order to prevent gender inequality draws attention. This approach is an approach that aims to reduce gender inequality and can improve budgeting depending on fiscal policies and administrative procedures by the public. While it focuses on how public resources are collected and spent, it creates a strategy for equal distribution of women and men according to their priorities and minimizing gender discrimination. The gender-based budgeting approach aims to promote gender equality and women's rights in the budget process, increase gender-sensitive participation, and promote accountability and transparency in financial planning. Despite the gender inequality problem of countries, gender based budgeting policies differ according to the structural characteristics of the society. In this study, gender-based budgeting strategies and practices of 38 countries that are members of the Organization for Economic Cooperation and Development (OECD) were examined. The data of the 38 countries covered in the study for the period 2010-2022 on gender equality were analyzed comparatively. The gender equality statuses were evaluated according to the gender equality-based budgeting approaches of the countries.