Deprem sonrası dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu belirtileri ile sosyal medya bağımlılığının ilişkisi

Abstract

Amaç: Sosyal medya bağımlılığı, kişinin sürekli olarak sosyal medya platformlarını kullanma ihtiyacını yaratmasına ve kullanma süresinin artmasına neden olmaktadır. Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu belirtileri olan kişiler; huzursuzluklarını, gergin düşünce ve davranışlarını dengelemek ve sakinleştirmek amacıyla madde veya davranışlara bağımlı hale gelebilirler. Bu nedenle, Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu belirtilerinin, sosyal medya bağımlılık düzeylerini artırabilecek bir risk faktörü olabileceği düşünülmüştür. Bu çalışma, Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu ve sosyal medya bağımlılık düzeyleri arasındaki ilişkiyi incelemeyi amaçlamaktadır. Çalışmamız deprem felaketinin sonrasında yapılacağı için, çalışmamızın ikinci amacı dikkat eksikliği ve sosyal medya kullanımının depremdeki kayıplar ve/veya travmatik yaşantılarla ilişkisini gözden geçirmektir. Gereç ve yöntem: Laçin Aile Sağlığı Merkezinde kesitsel araştırma olarak yürütülen çalışmaya 18-60 yaş arası, okur-yazar, gönüllü 214 kişi katılmıştır. Çalışmayı sürdüremeyecek kadar ileri seviye bilişsel kaybı, mental ya da fiziksel kısıtlılığı olanlar dışlanmıştır. Katılımcılar Aile Sağlığı Merkezinde özel olarak hazırlanmış bir ortamda; sosyodemografik veri formu, Erişkin Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu Kendi Bildirim Ölçeği ve Sosyal Medya Bağımlılığı Ölçeği-Yetişkin Formu ölçeklerini doldurdu. Bulgular: Katılımcıların %45,8'ini kadınlar, %54,2'sini erkekler oluşturmaktadır. Katılımcıların ortalama yaşı 39,5±11,5 yıl olup, yaşları 18-60 aralığındadır. %65,4'ü evli olup eğitim düzeylerinin dağılımında üniversite mezunu olanlar daha yüksek saptandı ve %45,8 oranındadırlar. Meslek dağılımları açısından serbest meslek en sık grup iken (%37,9), bunu memur grubu (%25,2) ve ev hanımları grubu (%15,4) izledi. Deprem nedeniyle bir yakının kaybeden katılımcılarda sanal iletişim puanı ve ortanca toplam puanı daha düşük saptandı (p=0,031). Tüm katılımcılarda, Erişkin Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu Kendi Bildirim Ölçeği ve Sosyal Medya Bağımlılığı Ölçeği-Yetişkin Formu ölçeklerinin toplam puanları ve alt ölçeklerinin puanları arasında pozitif korelasyon saptandı. Sonuçlar: Çalışmada Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu belirtileri ve sosyal medya bağımlılığı ilişkili bulunmuştur. Deprem felaketinin etkileri göz önüne alınarak yapılan bu çalışma, gerek koruyucu sağlık hizmetleri gerekse tedavi edici hizmetlerde etkin stratejilerin geliştirilmesinde ve toplumun daha sağlıklı yaşam sürmesinde yol gösterici olacaktır. Anahtar kelimeler: Deprem, Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu, Sosyal Medya Bağımlılığı

Aim: Social media addiction leads individuals to develop a constant need to use social media platforms, resulting in increased usage duration. Individuals with symptoms of Attention Deficit Hyperactivity Disorder might become dependent on substances or behaviors to balance and calm their restlessness, agitated thoughts, and behaviors. Therefore, this study aims to investigate the relationship between Attention Deficit Hyperactivity Disorder symptoms and Social Media Addiction levels. Additionally, given that our study will be conducted in the aftermath of an earthquake disaster, the second objective is to review the connection between attention deficit and social media usage in relation to losses and/or traumatic experiences from the earthquake. Material and Method: The cross-sectional research conducted at Laçin Family Health Center involved 214 voluntary participants aged 18 to 60 who were literate. Those with advanced cognitive impairments, mental or physical limitations preventing them from continuing the study were excluded. Participants completed the sociodemographic data form, Adult Attention Deficit Hyperactivity Disorder Self-Report Scale, and Social Media Addiction Scale-Adult Form in a specially prepared setting at the Family Health Center. Results: The participants comprised 45.8% females and 54.2% males. The average age of participants was 39.5±11.5 years, ranging from 18 to 60. 65.4% were married, and participants with higher education levels, particularly university graduates, were found to be 45.8%. In terms of occupation distribution, self-employed individuals constituted the largest group (37.9%), followed by civil servants (25.2%), and housewives (15.4%). Participants who had lost a family member due to the earthquake had lower virtual communication scores and median total scores (p=0.031). In all participants, positive correlations were observed between the total scores and sub-scores of the Adult Attention Deficit Hyperactivity Disorder Self-Report Scale and Social Media Addiction Scale-Adult Form. Conclusions: The study establishes an association between symptoms of Attention Deficit Hyperactivity Disorder and Social Media Addiction. Given the effects of earthquake disasters, this study will serve as a guide in developing effective strategies for both preventive and therapeutic healthcare services, contributing to a healthier community lifestyle. Keywords: Earthquake, Attention Deficit Hyperactivity Disorder, Social Media Addiction