Ortaokullarda görev yapan öğretmenler açısındanpsikososyal risk etmenlerinin incelenmesi: çorum ili örneği

Abstract

Bu çalışmanın amacı ortaokullarda görev yapan öğretmenlerin görevlerini yerine getirirken karşı karşıya kaldıkları psikososyal risk algılarının ve risklerin ortaya konulması olarak belirlenmiştir. Araştırmanın evrenini Çorum ili Merkez ilçede görev yapan ortaokul öğretmenleri, örneklemi ise Çorum ili Merkez ilçesinde bulunan ortaokullarda görev yapan 291 gönüllü öğretmen oluşturmaktadır. Araştırmada öğretmenlere görev alanlarında karşılaşabilecekleri durumlarla ilgili soruların yer aldığı 20 soruluk bir anket uygulanmış, anket maddelerine kendi özgür iradeleri ile objektif olarak cevap verdikleri varsayılmıştır. Araştırma verileri elde etmek için kullanılan anket basılı olarak hazırlanmıştır. 2 bölümden oluşan anketin ilk bölümde demografik soruların yer aldığı 4 soru ve ikinci bölümünde öğretmenlerin psikososyal risk algılarını belirlemek amacıyla hazırlanan 16 soru bulunmaktadır. Anket sonuçlarına göre erkek katılımcılar %50,2 katılım sağlarken, kadın katılımcılar %49,8 oranında katılım sağlamıştır. Hizmet yılı 2-5 yıl %2,1, 6-10 yıl %12,4 ve 11 yıl ve üzeri 85,6 'lık orana sahiptir. Yaş aralıkları 30 yaş ve altı %3,4, 31-40 yaş arası %38,5, 41 yaş ve üzeri %58,1 orana sahiptir. Branş dağılımı ise sözel alan %47,4, sayısal alan 31,6 ve yetenek dersleri %21,0'lik orana sahiptir. En yüksek evet oranı %95,5 ile "eğitim alanında gerçekleştirilen düzenlemelerde sistemin bir parçası olarak fikirlerimin dikkate alınması beni motive eder" sorusu olurken en düşük evet oranı "iş yerinde fiziksel şiddetle karşılaştım" sorusuna karşılık verilmiştir. Katılımcıların branşlarına göre sorumlulukları ile ilgili düşünceleri karşılaştırıldığında sözel alan branşlarında istatistiksel açıdan anlamlı ölçüde yüksek bulunmuştur (p<0,05). Katılımcıların sosyo-demografik özelliklerine göre işyerinde fiziksel ve psikolojik şiddetle karşılaşma durumu karşılaştırıldığında, Hizmet yılı 2-5 yıl arasında olanların %33,3'ü işyerinde fiziksel şiddetle karşılaştığını belirtmiş olup bu oran diğer hizmet yıllarına göre istatistiksel açıdan anlamlı bulunmuştur (p<0,05). Katılımcıların sosyo-demografik özelliklerinden cinsiyete göre değerlendirildiğinde; mesleki itibara ilişkin inanç, tükenmişlik duygusu hissetme, meslek hastalığına yakalanma (p<0,001), mesleğinin maddi gelirinin yetersiz olduğunu düşünme, psikolojik şiddetle karşılaşma, fikirlerinin dikkate alınmasına yönelik motivasyon durumları kadın katılımcılarda erkek katılımcılara oranla daha yüksek çıkmıştır. Bu oran istatistiksel açıdan anlamlı farklılık göstermiştir (p<0,05). Bu sonuçlara göre; kadın öğretmenler meslek hastalığına yakalanma, maddi gelirin yetersizliği, psikolojik şiddete uğrama, mesleğinin gereken itibarı görmediği, fikirlerinin dikkat alınmasına yönelik motivasyon durumları ve tükenmişlik duygusu hissetme durumu konusunda erkek öğretmenlerden daha yüksek bir orana sahip olduğu görülmüştür. Ayrıca öğretmenlerin meslek hayatlarının ilk yıllarında fiziksel şiddetle karşılaştığını ve sözel alan öğretmenleri çalışma ortamında sorumluluğunun fazla olduğu belirtmişlerdir.

The aim of this study was determined as revealing the psychosocial risk perceptions and risks that teachers working in secondary schools face while performing their duties. The universe of the research consists of secondary school teachers working in the Central district of Corum province, and the sample consists of 291 volunteer teachers working in secondary schools located in the Central district of Corum province. In the research, a 20-question questionnaire was applied to the teachers with questions about the situations they might encounter in their areas of duty, and it was assumed that they answered the survey items objectively of their own free will. The questionnaire used to obtain research data has been prepared in printed form. the survey, which consists of 2 parts, has 4 questions with demographic questions in the first part and 16 questions prepared to determine teachers' psychosocial risk perceptions in the second part. According to the survey results, male participants participated at a rate of 50.2%, while female participants participated at a rate of 49.8%. The service year has a rate of 2.1% for 2-5 years, 12.4% for 6-10 years, and 85.6% for 11 years and above. The age distribution is 3.4% Decembers of 30 and under, 38.5% from 31 to 40, 58.1% from 41 and over. The branch distribution is verbal field with a rate of 47.4%, numerical field with a rate of 31.6% and aptitude courses with a rate of 21.0%. The highest yes rate was answered to the question "it motivates me to take my ideas into consideration as part of the system in the arrangements made in the field of education" with 95.5%, while the lowest yes rate was answered to the question "I have encountered physical violence at work". When the participants' thoughts about their responsibilities according to their branches were compared, it was found to be statistically significantly higher in verbal field branches (p<0.05). When the physical and psychological violence at work was compared according to the socio-demographic characteristics of the participants, 33.3% of those between the years of service 2-5 stated that they had encountered physical violence at work, and this rate was statistically significant compared to other years of service (p<0.05). Dec. When the socio-demographic characteristics of the participants were evaluated according to gender; belief about professional reputation, feeling a sense of burnout, getting an occupational disease (p<0.001), thinking that the financial income of their profession is insufficient, encountering psychological violence, motivation to take their ideas into consideration were higher in female participants compared to male participants. This ratio showed a statistically significant difference (p<0.05). According to these results; it has been found that female teachers have a higher rate than male teachers in terms of getting occupational diseases, lack of financial income, suffering psychological violence, not seeing the necessary reputation of their profession, motivation situations for getting attention for their ideas, and feeling a sense of burnout. In addition, teachers have encountered physical violence in the first years of their professional lives, and verbal field teachers have stated that their responsibility is too much in the working environment.