İskilip ilçe merkezi ve çevresindeki dini ziyaret yerleri

Abstract

Birçok uygarlığa ev sahipliği yapan ve zengin bir tarihi kültüre sahip olan İskilip, geleneksel kültürüne olan bağlılığı ve halk inanışlarının devamlılığını sürdürdüğü kadim bir ilçedir. Din sosyolojisinin araştırma konularından olan ve günümüzde etkisini sürdürmeye devam eden ziyaret fenomeninde, İslam öncesi Türk inanç kültürünün yanı sıra İslami motiflerle birleşmiş halk dindarlığının etkileri ve bu etkiler sonucunda yapılan uygulamaların yansımaları görülmeye devam etmektedir. İskilip merkezi ve köyleri ile sınırlandırılan çalışmamız İskilip yöresinde bulunan dini ziyaret yerlerini, halk tarafından ziyaret edilen bu yerlerin kutsalla olan bağlantısını ve ziyaret edilme nedenlerini bunun sonucunda ise İskilip yöresinde bulunan bireylerin sahip olduğu inanç yapısını konu almaktadır. Bu çalışmada, İskilip merkezi ve köylerinde kutsal olduğu düşüncesi ile ziyaret edilen türbe, mezar, ağaç, su, tepe vb. kutsal mekânlar tespit edilmiştir. Kutsal kabul edilen bu yerlerdeki mekânların bazılarının kutsallığı devam etmekte olup ziyaretlerle birlikte çeşitli ritüeller yapılırken bazılarının ise zamanla önemini kaybettiği ve unutulmaya yüz tuttuğu görülmektedir. Çalışmamız giriş kısmıyla devam eden iki bölümden ve sonuç kısmından oluşmaktadır. Araştırmanın giriş bölümünde, araştırmanın konusu, amacı, önemi ve metodolojisinden bahsedilmiştir. Birinci bölümde ziyaret konusunun kutsallığı sebebiyle dinî bir kavram olarak kutsal anlayışı, ziyaret fenomeni ve ziyaret fenomeninde teorik yaklaşımlar ele alınmıştır. İkinci bölümde İskilip'in tarihi ve coğrafi durumundan bahsedilerek İskilip merkezi ve köylerinde bulunan dini ziyaret yerleri tespit edilmiş, saha çalışmasının gereği olarak bu ziyaret yerlerine gidilerek bizzat incelenmiş, fotoğraflanmış ve kaynak kişilerle görüşmeler yapılmıştır. Yapılan görüşmeler objektif bir şekilde yorumlanmıştır. Türbe, mezar, su, ağaç vb. ziyaret yerlerinin özellikleri ziyaret edilme nedenleriyle anlatılmıştır. Sonuç kısmında ise araştırmalarımız neticesinde ulaşılan bilgilerin bir değerlendirilmesi yapılmıştır. Din sosyolojisi yöntem ve teknikleri esas alınarak yapılan çalışmamız hem kaynaklara dayalı teorik kısımdan hem de saha da incelemeye dayalı alan araştırmasından oluşmaktadır. Çalışmamızın teorik kısmı ile ilgili, kitaplar makaleler, ansiklopediler, yüksek lisans ve doktora tezleri gibi çeşitli kaynaklar incelenmiş olup kütüphaneler ve internetten de yararlanılmıştır. Saha çalışmasına dayalı alan araştırmada yerinde gözlem ve tespit, kaynak kişilerle mülakat, dolaysız gözlem gibi teknikler kullanılmıştır. Son olarak elde edilen bilgiler nesnel bir tutumla değerlendirilmiştir.

Iskilip, which has hosted many civilizations and has a rich historical culture, is an ancient town where its commitment to its traditional culture and folk beliefs continues. In the visit phenomenon, which is one of the research topics of the sociology of religion and proceeds to be influential today, the effects of pre-Islamic Turkish belief culture as well as the effects of folk religiosity combined with Islamic motifs and the reflections of the practices made as a result of these effects continue to be seen. Our study, which is limited to the center of Iskilip and its villages, deals with the religious places of visit in the region, the connection of these places visited by the people with the sacred, and the reasons for visiting, and as a result, the belief structure of the individuals in Iskilip region. In this study, holy places like shrines, tombs, trees, water, hills, etc. visited with the thought of being sacred in the center and villages of Iskilip have been identified. The sanctity of some of the places in these places, which are considered sacred, continues, and while various rituals are performed with visits, it is seen that some of them lose their importance over time and are on the verge of being forgotten. Our study consists of two parts that proceed with the introduction part and the conclusion part. In the introduction part of the research, the subject, purpose, importance and methodology of the research are mentioned. In the first chapter, due to the sanctity of the subject of visit, the concept of the sacred as a religious concept, the phenomenon of visiting and theoretical approaches in the phenomenon of visiting are discussed. In the second part, the historical and geographical situation of Iskilip was mentioned, the religious places of visit in the center and villages of Iskilip were determined and, as a requirement of the fieldwork, these places were visited and personally examined, photographed and interviews were made with the source people. The interviews were interpreted objectively. The characteristics of visiting places such as shrines, tombs, water and trees are explained with the reasons why they are visited. In the conclusion part, an evaluation of the information obtained as a result of our research was made. Our study, which is based on the methods and techniques of the sociology of religion, consists of both the theoretical part based on the sources and the field research based on the field investigation. Various resources such as books, articles, encyclopedias, master's and doctoral theses related to the theoretical part of our study were examined, and libraries and the internet were also made use of. In the field research based on fieldwork, techniques such as on-site observation and detection, interview with source persons, and direct observation were used. Finally, the information obtained was evaluated with an objective attitude.