Türk popülasyonunda ACAN geni VNTR polimorfizmi ile Alzheimer hastalığı arasındaki ilişkinin araştırılması

Abstract

Alzheimer hastalığı, en yaygın demans türü olup nöronların dejenere olmasına neden olan multifaktöriyel bir hastalıktır. Giderek dünya nüfusunun büyük bir bölümünü etkileyen Alzheimer hastalığı sinsi bir şekilde ilerlemektedir. Hastalığın patolojisinde amiloid plaklar ve nörofibril yumaklar yer almaktadır. Genetik olarak APP, PSEN1, PSEN2 genlerindeki mutasyonlar ve APOE varyantları hastalığın ortaya çıkmasında rol oynamaktadır. Hastalığın kesin tanı ve tedavisi bulunmamaktadır. Ölüm sonrası beynin incelenmesi sonucu kesin tanı konulabilmektedir. Alzheimer hastalığının tedavisinde kullanılan ilaçlar sadece hastalığın semptomlarını hafifletmeye yöneliktir. Hâlihazırda kullanılan biyobelirteçler tanı ve tedavi için yeterli düzeyde değildir. Hastalığın patofizyolojisinde yer alan faktörlerin kapsamlı şekilde araştırılması hastalığın daha iyi anlaşılabilmesi, tanı ve tedavisinin daha sağlıklı yapılabilmesi için büyük önem taşımaktadır. Çalışmamızda ACAN genindeki VNTR polimorfizminin Alzheimer hastalığı ile ilişkisi araştırılmıştır. ACAN geninde bulunan VNTR polimorfizmi genellikle disk dejenerasyonları ile ilişkilendirilmiştir. Ancak ACAN geninin kodladığı agrekan proteini beyinde perinöral ağların (PN) yapısına katılmaktadır. Çalışmalarda PN'lerin, Alzheimer patogenezinde yer alan amiloid plaklar ve nörofibril yumakların nöronlara zarar vermesini engellediği görülmektedir. Çalışmamızda 102 Alzheimer hastası ve 101 sağlıklı bireylerden alınan kan örnekleri incelenmiştir. Alzheimer hastalığı ile ACAN VNTR polimorfizmi arasında anlamlı bir ilişki bulunmuştur (p=0.000). Hasta grubunda 30R ve 31R allelleri, kontrol grubunda ise 33R allelli en çok tekrar eden allellerdir. Aynı zamanda 13R, 21R, 24R gibi daha kısa alleller hasta grubunda kontrol grubuna kıyasla daha fazla tekrar etmektedir. Yaptığımız çalışma ile Alzheimer hastalığı ve ACAN genindeki VNTR polimorfizmi arasındaki ilişki ilk defa araştırılmıştır. İlişkinin daha net anlaşılabilmesi için farklı popülasyonlarda ve daha büyük örneklem grupları ile çalışma yapılması gerekmektedir.

Alzheimer's disease is the most common type of dementia and is a multifactorial disease that causes neurons to degenerate. Alzheimer's disease, which increasingly affects a large part of the world's population, progresses insidiously. The pathology of the disease includes amyloid plaques and neurofibrillary tangles. Genetically, mutations in APP, PSEN1, PSEN2 genes and APOE variants play a role in the emergence of the disease. There is no definitive diagnosis and treatment of the disease. A definitive diagnosis can be made as a result of the examination of the brain after death. The drugs used in the treatment of Alzheimer's disease are only intended to alleviate the symptoms of the disease. Currently used biomarkers are not sufficient for diagnosis and treatment. Comprehensive investigation of the factors involved in the pathophysiology of the disease is of great importance for a better understanding of the disease and for a healthier diagnosis and treatment. In our study, the relationship between the VNTR polymorphism in the ACAN gene and Alzheimer's disease was investigated. The VNTR polymorphism in the ACAN gene has often been associated with disc degenerations. However, the aggrecan protein encoded by the ACAN gene participates in the structure of perineuronal networks (PN) in the brain. Studies show that PNs prevent amyloid plaques and neurofibrillary tangles, which are involved in the pathogenesis of Alzheimer's, from damaging neurons. In our study, blood samples taken from 102 Alzheimer's disease and 101 healthy individuals were examined. A significant correlation was found between Alzheimer's disease and VNTR polymorphism (p=0.000). The 30R and 31R alleles in the patient group, and the 33R alleles in the control group were the most repeated alleles. At the same time, shorter alleles such as 13R, 21R, 24R repeat more in the patient group than in the control group. In our study, the relationship between Alzheimer's disease and the ACAN VNTR polymorphism in the ACAN gene was investigated for the first time. In order to understand the relationship more clearly, it is necessary to conduct studies in different populations and with larger sample sizes.