Türkiye’de İstihdamın Arttırılmasına Yönelik Teşvik Politikalarının İncelenmesi

Abstract

İstihdam, zenginliğin yaratılmasında ve onun adil bir biçimde dağıtılmasında kilit öneme sahip bir araçtır. Bu nedenle tam istihdamın sağlanması ve işsizlikle mücadele politikaların geliştirmesi devletin öncelikli hedefleri arasında yer almaktadır. Küreselleşme süreciyle birlikte tüm dünyanın temel sorunu haline gelmeye başlayan işsizlik dalgası, tüm ülkeleri istihdamı artırma doğrultusunda politikaların geliştirilmesi amacına yöneltmiştir. İstihdam politikaları kapsamında özel sektör işverenlerine yönelik istihdam teşvikleri olarak bilinen sübvansiyonlar, ekonomistler ve politika yapıcıları tarafından işsizlikle mücadelede etkili bir yöntem olarak önerilmektedir. Teşvik politikaları, özelikle yapısal ve konjonktürel işsizlik dönemlerinde, işveren için işgücünü daha ucuz hale getirerek işgücü talebini artırmaya yönelik tedbirleri kapsamaktadır. Türkiye’de özellikle 2000’li yıllardan itibaren uygulanan istihdam politikaları kapsamında, işgücü maliyetlerini düşürerek, istihdamı artırmak ve işsizliği azaltmak amacıyla kamuoyunda istihdam paketleri olarak bilinen pek çok istihdam teşviki uygulanmıştır. Teşvik uygulamaları, ücretlerden alınan vergilerin azaltılması veya ücret dışı maliyetlerin düşürülmesi şeklinde gerçekleştirilmiştir. İşgücü talebindeki yetersizliğe karşı uygulanan teşviklerle işgücü maliyetleri azaltılarak istihdamın artırılması amaçlanmıştır. Bu çalışmada, istihdam teşviklerinin ekonomik yapısı analiz edilerek, Türkiye’de uygulanan teşviklerin uygulamadaki sorunları ve etkinliği değerlendirilmiştir.

Employment is a key tool in the creation and fair distribution of welfare. Therefore, ensuring full employment and developing policies to struggle unemployment are among the priorities of the state. With the globalization process, the unemployment wave, which has become the main problem of the whole world, has led all countries to develop policies in order to increase employment. In the context of employment policies, subsidies, known as employment incentives for private sector employers, are proposed by economists and policymakers as an effective method of combating unemployment. Incentive policies cover measures to increase labor demand by making the labor force cheaper for the employer, especially during periods of structural and cyclical unemployment. Particularly in the context of employment policies implemented since the 2000s in Turkey, by reducing labor costs, to increase employment and to reduce unemployment, has been applied many employment incentives known as the employment package by public opinion. The incentives have been implemented in the form of reducing the taxes on wages or reducing non-wage costs. The incentives applied against the insufficiency of labor demand have been aimed to increase employment by reducing labor costs. In this study, the economic structure of employment incentives was analyzed; issues and effectiveness in the application of incentives applied in Turkey were evaluated.