Havayolu Şirketlerinde Finansal Bir Araç Olarak Hedging Yönteminin Kullanılması

Abstract

Küresel dünyada, ülke ekonomileri de bu duruma uzak kalamayarak, sanki bir bütün haline gelmiştir. Küresel süreç içerisinde birbirilerine bağlı ve bağımlı olarak hareket etmektedirler. Bu şekilde iç içe girmiş olan sistem içerisinde, ortaya çıkan olumlu ya da olumsuz olaylar da zincirlemem ekonomileri etkilemektedir. Nasıl ki durgun suya atılan bir taş, giderek genişleyen dalgalar oluşturmaktadır, işte öylede bir ülkede baş gösteren ekonomik krizin etkileri de diğer ülkeleri benzer şekilde etkilemektedir. Ülke ekonomilerinin birbirleri ile bu kadar iç içe olması nedeniyle, işletmeler de kendilerini ve gelecekteki kazançlarını garanti altına almaya çalışmaktadırlar. Bu amaçla çeşitli risk devretme araçları kullanmaktadırlar. Yapılan bu uygulamalardan biri olan hedging, gelecekte yaşanabilecek olası kayıpları önlemek amacıyla sözleşme yapılması olarak ifade edilebilmektedir. Finansal bir yöntem olan hedging sayesinde işletmeler gelecekteki fiyat artışlarına ya da azalışlarına karşı kendilerini koruma altına almaya çalışmaktadırlar. Havacılık sektöründe faaliyet gösteren işletmelerde, gelecekte meydana gelebilecek fiyat değişikliklerinden önemli oranda etkilenmektedirler. Diğer sektörlerde olduğu gibi, havayolu işletmeleri için de gelecekteki belirsizlikler büyük risk oluşturmaktadır. Şirketler karşılaşabilecekleri bu riskleri kontrol altına almaya çalışmaktadırlar. Şirketlerin karşılaşabilecekleri risklerin başında ise maliyetlerdeki belirsizlikler gelmektedir. Ana maliyet kalemlerinden birisi ise yakıt giderleridir. Yakıt maliyetleri, toplam maliyetlerin %30 ila %40’ını oluşturmaktadır. Hiç şüphesiz ki, yakıt fiyatlarındaki, dalgalanmalar, bu şirketler için ciddi riskler taşımaktadır. Bu riskin önüne geçmek için yapılan ilk iş, yakıt verimliliğini arttırmaya çalışmak, ikicisi ise yaşanan fiyat artışlarını bilet fiyatlarına yansıtmak olmaktadır. Bir diğer yöntem de gelecekteki yakıt fiyatlarını sabit hale getirmeye çalışmaktır. Bu amaçla, havayolu işletmeleri yakıt fiyatlarını, belli bir rakamda sabit hale getirebilmek ve ani yakıt fiyat artışlarından kaynaklanabilecek zararları önlemek amacıyla, hedging yöntemine başvurmaktadırlar. Bu çalışmada havayolu işletmelerinin uygulamaları açısından hedging yöntemi incelenmiştir. Havayolu işletmelerinin, yakıt fiyatlarında meydana gelebilecek belirsizliği sona erdirmek ve fiyat oynaklıklarından kaynaklanabilecek zararları en aza indirebilmek amacıyla başvurdukları bir finansal araç olan hedging yöntemi uygulama açısından ele alınmıştır. Çalışmada Türkiye’deki havayolu şirketleri tarafından hedgingin kullanılması irdelenmiştir. Örnek hedging uygulamalarına bakılarak, havayolu işletmelerinin mali tablolarındaki etkileri değerlendirilmeye çalışılmıştır. Örnekler, doğru hesaplamalarla yapılan hedgingin, şirketlere yüksek karlılık getirdiğine işaret etmektedir. Bununla birlikte, yanlış öngörülerle yapılan hedging anlaşmaları ise, havayolu şirketlerini iflasın eşiğine getirebilen bir araç olarak da görülmektedir. Bu nedenle, hedging uygulamalarının başarıya ulaşmasını sağlayan en önemli unsurun geleceğe yönelik tahminleri doğru yapabilmek ve geleceği iyi değerlendirebilmek olduğu ortaya çıkmaktadır.

In the global world, the economies of the countries have become a whole as if they cannot stay away from this situation. Within the globalization process, the economies of the countries depend on each other. In this intertwined system, the positive or negative events that occurred, affect chained economies. When a stone is thrown into the stagnant water, it causes increasingly widening waves. In a similar way, the effects of an economic crisis that started in one country affect the other countries. Due to the intertwined economies of the countries, also the companies try to guarantee themselves and future earnings. For this purpose, they use various risk transfer instruments. In order to obtain a regular profit and prevent huge losses that may occur in the future. The companies use various risk transfer instruments. One of these instruments is the hedging method. Companies use the hedging method as a financial tool to protect themselves against the future price increases/decreases. The companies in the aviation industry are affected significantly by future price changes. Like the other sectors, the future uncertainties bring high risks for the airline companies. The companies try to control these risks they may encounter. The uncertainties in costs take the first place among the risks that companies may face. One of the main items of costs is the fuel costs. Fuel expenses account for 30-40 percent of the total cost for airline companies. Undoubtedly, fluctuations in fuel prices cause high risks for airline companies. The first activity for avoiding these risks is to improve fuel efficiency. The second one is to reflect the fuel price increases into the ticket fares. Another method is to stabilize the future fuel prices. Airline companies use hedging method in order to stabilize their fuel prices at a certain level and prevent damages from sudden increases in fuel prices. In this study, the hedging method among the applications of the airline companies is examined. It is discussed that the airline companies' practicing hedging method as a financial instrument for ending the uncertainty in the oil prices and minimizing the losses that may arise from price volatility. The airline companies hedging practices in Turkey is also discussed. The effects on the airline's financial statements are tried to evaluate by examining hedging practices. The examples indicate that hedging practices with accurate calculations bring high profitability to the companies. However, it is also seen that hedging agreements made with inaccurate predictions cause the bankruptcy of the airline companies. Therefore, it was revealed that the most important elements of the success of hedging applications are to predict and to evaluate the future conditions accurately.