FELSEFEYİ ANADOLU’DA YENİDEN YURTLANDIRMAK -Türk Felsefesine Giriş-

Abstract

Türkler-Oğuzlar, tarihte sürekli bir devlet geleneğine sahip olan kadim milletlerden birisidir. Türkistan dediğimiz İç Asya’dan Batı’ya üç ana kol üzerinden göç etmişler, yerleştikleri toprakları yurt edinmiş, birçok devletler kurmuşlardır. Karadeniz üzerinden Balkanlara; günümüz Afganistan-Pakistan hattı üzerinden Ortadoğu’ya ve ana ipek yolu üzerinden Anadolu’ya geçmişlerdir. Buralardaki kültürleri getirdikleriyle harmanlayıp yeni bir kültür ve medeniyet tasavvuru oluşturmuşlardır. Bu metnin uzak amacı, Farabi’nin İlimlerin Sayımı adlı metnini hareket noktası alarak “Felsefeyi Anadolu’da Yeniden Yurtlandırmak” için bu kültürün yeniden okunması ve güncellenmesine katkı sağlamaktır. Yakın amacı ise Türkiye Cumhuriyeti ile birlikte Türkçe düşünmek ve “Türk Felsefesi oluşturma”ya yöneliktir. Bu bağlamda Orhun abideleri (7.yy), Kâşgarlı Mahmud’un Dîvânu Lugâti’t-Türk (1072), Yusuf Hâs Hâcib’in Kutadgu Bilig, (1069) Edip Ahmet Yükneki’nin Atabet’ül Hakayık (12.yy), Ahmed Yesevi’nin Divan (13.yy) adlı eseri ile Dede Korkut Kitabı Türkçe ve/ya Türk Felsefesinin kurucu metinleri olarak değerlendirilmektedir. Metnin olası katkısı, felsefenin medeniyet ve kültür ile ilişkisini inceleyip, Türk tarihi ve coğrafyasında devamlılık halindeki Türk düşüncesi ve Türk kültürünü, dünyaya evrensel mesajlar verebilecek bir güçte, felsefenin diliyle anlatma çabası olarak görülebilir.

Turks-Oghuzs are one of the nations which has custom of continuous state in the history. They migrated from Turkistan/Atayurt to West with three main ways. Turks have a philosophical basis for every conquered land to establish a state. They migrated from Black Sea to Balkans, todays Afghanistan-Pakistan way to Middle East, silk road to Anatolia. They harmonized the past culture of there to their culture and praticed a new culture and civilization. We want to contribute Turkish Philosopy with starting point from al-Farabi’s “Classification of Sciences”. The first goal of this text to think Turkish language and start/create “Turkish Philosophy”. For this contexh to see Yusuf Has Hacip’s Kutadgu Bilig, Orkhon Inscriptions, Kaşgarlı Mahmut’s Divanu Lügatı’t-Turk, as a founding and sources texts. Possible contribution of this text is to present Turkish thought and culture to the World as a philosphically and to give a universal messages. Because of this, it tries to investigate the Turkish history and geography which has connection of civilization and culture.