İslam mezhepleri tarihi kaynakları açısından Cebriyye

Abstract

İslam Mezhepleri Tarihi Kaynakları Açısından Cebriyye adlı bu çalışmamızın amacı tezin ilgi alanına giren Cebriyye olarak nitelenen hareketleri bilimsel yöntemlerle araştırmak ve bununla ilgili bilimsel bilgi üretmektir. Bu amaç ile günümüze kadar ulaşan bütün bilgi, belge ve bulgular araştırılmış ve Cebriyye adının hangi yerde, hangi zaman diliminde, nasıl doğduğu, hangi olaylarla irtibatlı olduğu ve süreç boyunca ortaya çıkan görüş ve düşüncelerin İslam düşüncesine ne gibi katkılarının olduğu irdelenmiştir. Ayrıca Cebriyye kavramının anlamı, cebrî düşüncenin müslümanlar arasında ortaya çıkma sebepleri, Cebriyye ile bağlantılı olaylar, İtikadî İslam Mezheplerinin Cebri düşünceye yaklaşımları ve İslam Mezhepleri Tarihi eserlerinde Cebriyye'nin nasıl konumlandırıldığı araştırılmıştır. Cebrî düşünceyi ve Cebriyye olarak nitelendirilen kesimleri tanıttığımız bu çalışmamız İslam Mezhepleri Tarihi kaynakları açısından ele alındığı için özgün bir çalışmadır. İslam Mezhepleri Tarihi'nde takip edilen bir kaç bilimsel yöntem vardır. Bu çalışmada kullandığımız bilimsel yöntem, veri toplama, tasnif etme ve veriler üzerinde çalışma şeklindedir. İlk önce Cebrî düşünce ve Cebriyye ile ilgili farklı kaynaklardan veri toplanmıştır. Daha sonra bu veriler konu başlıklarına göre tasnif edilmiş ve veriler üzerinde çalışılmıştır.

The aim of this study named "Jabriyya in terms of the sources of History of Islamic Sects" is to investigate the Jabriyya movements which are in the area of interest of this dissertation with scientific methods and produce scientific information about it. With this purpose all the information, document and findings that have reached today have been searched and where, in which period of time, how the name Jabriyya originated, in which events it is connected with and how the views and thoughts that have come forward during the period have contributions on the Islamic thought have been examined. In addition, the meaning of the concept of Jabriyya, the reasons for the emergence of jabri thought among Muslims, the events related to the Jabriyya, jabri approaches of the Islamic Sects and how the position of Jabriyya is handled in historical works in History of Islamic Sects was investigated. This study, in which we introduced the idea of Jabr and the groups so-called Jabriyya, is an original study since it is handled in terms of the sources of History of Islamic Sects. There are several scientific methods that are followed in the History of Islamic Sects. The scientific methods used in this work are data collection, classification and studying on the data. First, data on Jabri thought and Jabriyya were collected from different sources. Afterward, these data were classified according to the subject titles and the data were studied.