49/1 Numaralı İsveç Ahidnâme Defterine Göre Osmanlı İsveç ticaret ilişkileri (1736-1758)

Abstract

Osmanlı Devleti'nin sınırlarını genişletmesi, Akdeniz ve Karadeniz'de hâkimiyet kurmasının da etkisiye pek çok devlet ile siyasi ve ticari ilişkiler kurulmuştur. Osmanlı ile ticaret yapmak isteyen devletler ticari anlaşmalar yaparak bu hakka sahip olmaktadır. Osmanlı ile ticari ilişkiler geliştirmiş devletlerden birisi de İsveç'tir. Bu devlet 1737 yılında Osmanlı Devleti ile ticaret antlaşması yaparak bu hakka sahip olmuştur. Bu antlaşma sonrasında İsveçli diplomatik ve ticari aktörler Osmanlı topraklarında varlık göstermeye başlamıştır. Çalışmamızda Başbakanlık Osmanlı Arşivi'nde bulunan 49/1 Numaralı İsveç Ahidnâme Defteri'nde mevcut Osmanlı Devleti'nde ticari faaliyette bulunan İsveçliler hakkında 1736 - 1758 yılları arasında yazılmış hükümler incelenmiştir. İsveç'e verilen ahidnâmeye kadar İsveç ve Osmanlı Devleti arasındaki ilk münâsebetler ile ilgili bilgi verilerek, İsveçli diplomatik ve ticari aktörler üzerinde durulmuştur. İsveçli diplomatların ve ticaret temsilcilerinin Osmanlı gözünde statüleri ve onlara verilen ahidnâme ile sahip oldukları ayrıcalıklardan bahsedilmiştir. Bu aktörlerin bulundukları yerler, karşılaştıkları sorunlar, emniyetlerini tehdit eden durumlar defterde kayıtlı hükümler ile örneklendirilerek incelenmiştir.

When Ottoman Empire expanded its borderlands, with the help of the domination of Ottoman Empire in Mediterranean and the Black Sea, both political and commercial relations were established with lots of states. States wishing to trade with Ottoman Empire had to have this right by making commercial agreements. One of the states that developed commercial relations with the Ottomans was Sweden. This state acquired this right by making a trade agreement with the Ottoman Empire in 1737. After this treaty, Swedish diplomatic and commercial actors began to exist in the Ottoman lands. In our research, 49/1 number Sweden Ahidname Register wich found in the Prime MinistryOttoman Archives which includes the provisions written between 1736-1758 concerning Swedes who participated in trade activities in the Ottoman Empire were analyzed. It will be given detailed information concerning of contacts between Sweden and Ottoman Empire during the period under question, in which the Swedish diplomatic and trade actors were emphasized. The status of Swedish diplomats and trade representatives from the Ottoman perspective and privileges they acquired through the ahdname (capitulation) of 1737. The physical locations of these actors, the problems they had faced, and the situations which had threatened their security were analyzed with reference to the written records of provisions.