Denetim şirketlerinin şartlı görüş dayanakları ve bağımsız denetçi değişikliğinin görüşlere etkisi: BİST şirketlerinde bir inceleme

Abstract

İşletmelere ait finansal tabloların doğru ve güvenilir bilgiler sunup sunmadığını tespit etmek amacıyla işletme dışında alanında uzman bir kişi ya da kurum tarafından incelenmesi ve elde edilen verilerin raporlaştırılması süreci bağımsız denetim olarak ifade edilmektedir. Bağımsız denetim süreci içinde denetçiler belirli denetim teknikleri kullanarak işletme hakkında yeterli ve kaliteli kanıtları toplamaktadırlar. Toplanan kanıtlar denetçiler tarafından değerlendirilir ve işletmenin mevcut finansal tablolarının güvenilir olup olmadığı tespit edilir. Denetçiler elde edilen verilerin güvenilir bilgi kaynağı olduğuna dair kanaate varırlarsa işletme hakkında verdikleri görüş olumlu olmaktadır. Herhangi bir sebepten dolayı elde edilen verilerde güvensizlik, eksik, hata ya da hile olması durumunda denetçi görüşü olumsuz nitelikte olmaktadır. Bazı durumlarda ise denetçi şartlı görüş verebilmekte ya da görüş bildirmekten kaçınabilmektedir. Sayılan tüm bu durumlar sebepleri belirtilmek üzere bağımsız denetim raporunda yer alır. Yapılan bu çalışmada bağımsız denetçiler tarafından verilen bu görüşlerin ve bunların etkilerinin neler olduğu yıllar itibariyle incelenmiştir. Çalışmanın birinci bölümünde bağımsız denetim, bağımsız denetim şirketleri ve bağımsız denetime tabi şirketler hakkında genel bilgilere yer verilmiştir. Çalışmanın ikinci bölümünde ise Borsa İstanbul'da yer alan şirketlerin hangi bağımsız denetim şirketiyle çalıştıkları, denetçilerin şirket hakkındaki görüşleri ve denetçi değişikliği sonucunda verilen görüşlerin ne şekilde etkilendiği incelenmiştir. Çalışmada, şartlı görüş verilen bazı şirketlerin bir sonraki yıl farklı bir bağımsız denetçi ile çalıştığı taktirde görüşlerin olumlu olarak değiştiğine dair bulguya rastlanmamıştır.

In order to determine whether the financial statements are accurate and reliable, it is stated that the examination of the data obtained by an expert or an expert in the field and reporting of the obtained data is expressed as independent process. During the independent audit process, auditors collect sufficient and quality evidence about the operation by using certain audit techniques. Collected evidence is evaluated by auditors and it is determined whether the entity's financial statements are reliable. If the auditors are convinced that the data obtained is reliable source of information, the opinion they give about the company is positive. In case of insecurity, missing, error or cheating in the data obtained for any reason, the opinion of the auditor shall be negative. In some cases, the auditor may give conditional opinion or avoid interviewing. All these cases take part in the independent audit report on condition that indicate the reasons. In this study, the opinions and effects of these audits given by the independent auditors are examined according to the years. In the first part of the study, general information about independent auditing, independent auditing companies and companies subject to independent auditing is given. In the second part of the study, it is examined which independent audit companies are working with the companies in Borsa Istanbul, the opinions of the auditors about the company and the effects of the opinions given as a result of the auditor change. In the study, there is no evidence that the opinions of some companies with conditional views changed in the following year if they work with a different independent auditor.