Çorum Üçköy Köyü Camii: Mimari ve süsleme özellikleri

Abstract

Bu makale, Çorum merkeze 40 km. uzaklıkta bulunan ve bulunduğu köyün ismi ile bilinen Üçköy Köyü Camii’nin mimari ve süsleme özelliklerini Sanat Tarihi metodolojisi ile tanıtmayı ve benzer örneklerle karşılaştırarak yapının Anadolu Türk mimarisindeki yerini saptamayı amaçlamaktadır. Bu bağlamda Çorum Valiliği’nden gerekli izinlerin alınmasının ardından Üçköy Köyü Camii yerinde incelenmiştir. Köy merkezinde bulunan caminin inşa kitabesi bulunmamaktadır. Minare kaidesi üzerinde yer alan onarım kitabesine göre 1897 yılında bakımdan geçirilmiştir. Yapı, kareye yakın dikdörtgen planlı bir harim ile kuzeyindeki son cemaat yeri ve son cemaat yerinin batısındaki minareden oluşmaktadır. Cami dıştan kırma çatı, içten düz ahşap tavan ortasına bağdadi kubbe yerleştirilen örtü sistemine sahiptir. İç mekânda oldukça sade bir süsleme programı görülür. Kubbenin örtü sisteminde sembolik bir unsur olarak yer alması Ege Bölgesi, Marmara Bölgesi ve Doğu Karadeniz Bölgesi’nde dini ve sivil mimaride yaygındır. Ancak bu bölgelerde bağdadi kubbeli yapıların iç mekânlarında yoğun bir süsleme programı olduğu görülmektedir. Çorum Üçköy Köyü Camii ise tezyinat açısından olabildiğine sade harimi ile bağdadi kubbeli yapıların Orta Karadeniz Bölgesi’nde mütevazı bir örneğini temsil etmektedir.

This article aims to introduce the architectural and decoration features of Üçköy Village Mosque, located 40 km. from Çorum downtown area and named after the village, by employing Art History methodology and to compare such characteristics with similar examples in order to identify the standing of the structure in the Anatolian Turkish architecture. In this context, Üçköy Village Mosque has been visited and studied on-site after getting necessary permits from Çorum Governorate. Constructed at the center of the village, the mosque lacks any epitaph concerning its construction. According to the restoration epitaph present on the base of the minaret, the mosque has been restored in 1897. The structure is formed by an almost square shaped rectangular prayer place and the narthex to the north thereof and the minaret to the west of the narthex. The mosque’s covering system features an exterior hipped roof, an interior flat wooden ceiling and a lath and plaster dome in-between. A rather plain decoration program can be seen at the indoor space. Presence of the dome at the covering system as a symbolic element is a prevalent feature at both religious and civil architecture at Aegean Region, Marmara Region and Eastern Black Sea Region. However, the indoor spaces of the structures with lath and plaster domes observed at said regions are observed to have extensive decoration programs. Çorum Üçköy Village Mosque, on the other hand, represents a modest example of the structures with lath and plaster domes at the Central Black Sea Region by virtue of its prayer place as plain as possible in terms of decoration.