Ay’ın evreleri etkisinin Borsa İstanbul 100 Endeksi’nde garch (1,1) modeli ile test edilmesi

Abstract

Effective Market Hypothesis, Anomalies, Lunar Cycle, BİST 100 Index Menkul kıymet piyasalarında yatırımcıların rasyonel hareket ettiklerini varsayan ve E. Fama tarafından geliştirilen Etkin Piyasalar Hipotezi’ ne göre, yatırımcıların piyasa ortalamasının üzerinde bir getiri elde etmeleri mümkün olmamaktadır. Diğer bir ifadeyle, fiyatlar rassal bir seyir izlemektedir ve yatırımcılar oluşan bilgilere anında ulaşabilirken, bilgiler fiyatlara eşanlı yansıtılmaktadır. Bu durum, fiyatları önceden tahmin edebilme ihtimalini ortadan kaldırmaktadır. Ancak, anomali olarak karşımıza çıkan ve fiyatlar genel düzeyinde meydana gelen saplamalar, Etkin Piyasalar Hipotezi’ ne ters düşmektedir. Anomali kavramında, menkul kıymet piyasalarında işlem yapan yatırımcıların doğa, çevresel ve psikolojik birçok faktörden etkileneceği öngörülmektedir. Bu kapsamda, Ay’ın dünyamız etrafında dönüşü sırasında sergilemiş olduğu evreler, birçok farklı bilimsel çalışmada araştırma konusu haline gelmiştir. Fakat literatüre bakıldığında finansal anlamda ayın evrelerinin yatırımcılar üzerindeki etkileri ile ilgili sınırlı sayıda çalışmanın mevcut olduğu görülmüştür. Bu doğrultuda çalışmanın temel amacı, ayın bilinen dört evresinin (Yeni Ay, İlk Dördün, Dolunay, Son Dördün) 01.01.1997- 30.04.2014 tarihleri arasında BİST 100 Endeksi’nde üzerinde ki olası etkisinin ortaya konulmasıdır. Elde edilen bulgulara göre, Yeni Ayın ve Dolunayın istatistiksel olarak anlamlı etkilerinin varlığı piyasanın ele alınan veri seti ve kullanılan yöntem bağlamında zayıf formda etkin olmadığını göstermektedir.

According to the Efficient Market Hypothesis put forward by E. Fama, assuming that investors move rationally in securities markets, it is not possible for investors to obtain a return above the market average. In other words, prices follow random walk and the investors are instantly able to access the information that is reflected in the prices instantaneously. This removes the possibility of predicting prices in advance. However, the anomalies that belong to what we have and the prices that plunge in the general level, contradict the Efficient Market Hypothesis. In the concept of anomaly, it is predicted that investors trading in securities markets will be affected by many factors of nature, environment and psychology. The phases in which the Moon was exhibited during its turn around our Earth have become the subject of research in many different scientific studies. However, it has been seen that there are limited number of studies focus on the effect of Lunar Cycle on investors' financial decisions. In this perspective, The main purpose of the research is to determine the possible effect Lunar Cycle (New Moon, First Quarter, Full Moon, Last Quarter) on the BİST 100 Index by employing GARCH (1,1) model. According to the findings, it can be claimed that the statistically significant effects of the New Moon (positive) and the Full Moon (negative) show that the market is not efficient in weak form.