Orta Çağ’da Bizans el yazmalarında görülen örgü kompozisyonları

Abstract

Orta Çağ’a tarihlenen Bizans el yazmalarında görülen örgü kompozisyonları erken dönemlerden itibaren süsleme amacıyla kullanılmıştır. El yazmalarındaki örgü kompozisyonlarının biçimsel açıdan, çoğu zaman birbirini tekrar ettiği ya da birbirine çok benzediğini görmek mümkündür. Bu özellik, Bizans sanatının özgün karakterini yansıtmaktadır. Burada, Bizans sanatında sıklıkla kullanılan örgü kompozisyonlarının minyatürlü el yazmalarındaki örnekleri ele alınmıştır. Bazı örnekler, üst marjda yer alır, bir metnin giriş sayfasını süsler ve bir geometrik formun etrafında birbirini tekrar ederek diyagonal örgüler oluşturan karmaşık kompozisyonlar meydana getirir. Bazı örnekler ise farklı konuları içeren metinler arasında bir ayraç görevi görür ve ikili ya da üçlü örgülerden oluşan basit ve tipik kompozisyonlar olarak karşımıza çıkar. Bazı örgü motiflerinin bitkisel motiflerle kombinasyon oluşturduğu örnekler de vardır. Araştırmamızda örgü motifleri kategorize edilmektedir. Ele alınan örnekler 11. yüzyıl-15. yüzyıl arasında kaleme alınan el yazmalarındaki örgü kompozisyonlarından oluşmaktadır.

Braid compositions seen in Byzantine manuscripts dating to the Middle Ages have been used for adorning since early times. It is possible to distinguish that braid compositions in manuscripts frequently replicate or resemble formally. This feature shows distinctive character of Byzantine art. This paper peruses examples of braid compositions used frequently in Byzantine illuminated manuscripts. Some examples contain headpieces placed to upper margin in an opening page and consist of complex interlaced compositions take the diagonal shapes repetitively in a geometric form. But some examples separating the texts and consist of "double" or "triple" simple braid types. Moreover in some examples, braid compositions compose combination by floral patterns. In this research, braid patterns are categorized. The manuscripts in this study has been dated from 11th to 15th century.