Hellenistic wine press in Burgaz/Old Knidos

Abstract

Wine has always been an essential commodity for the entire Mediterranean basin all through the antiquity. The convenient climate for viniculture led to the expanded production of wine as a trade commodity and also triggered the economic development for Greek city-states during the Late Classical and Hellenistic periods in particular. Despite the fact that wine production dated back to at least 3rd millennium BC (Forbes, 1955, 139) there was a dramatic expansion in organized wine production as a trade commodity during the Hellenistic period on the basis of evidence related to discovered wine-press installations, amphora workshops and distribution of trade amphorae in the Mediterranean basin (Şenol, 2010).

Şarap ve zeytinyağı üretimi özellikle Akdeniz bölgesinde yeralan Grek kent-devletlerinin ekonomisine önemli bir ivme kazandırmıştır. İklimin ve topoğrafyanın elverişliliği zeytincilik ve bağcılığın yaygın biçimde yapılmasına olanak sağlamış, zeytinyağı ve şarap ticari bir ürün olarak bu kent-devletlerin denizaşırı ticarette önemli bir pay edinmesine katkıda bulunmuştur. Muğla İli Datça İlçesi Burgaz mevkiinde yeralan ve olasılıkla Knidos kentinin eski yerleşim alanı olan antik yerleşimde yapılan kazılar MÖ 4. Yüzyılın ikinci yarısında yerleşim dokusunda önemli bir farklılaşma gerçekleştiğini ve yerleşim alanının artık iskandan ziyade endüstriyel üretim alanları için kullanılmaya başlandığını ortaya koymuştur. Yerleşim alanı içinde hanelerin işliğe dönüştürülmesi gözlenirken yerleşimin kuzeydoğusunda kalan alanda altyapısı oldukça iyi korunmuş halde bir şarap işliği belgelenmiştir. Bu yazının temel amacı sözkonusu işliğe dair genel bir tanıtım yaparak, üst yapısı ve mekanizmasına ilişkin yapılan restitüsyon çalışmalarını sunmaktır. Ayrıca üretim birimlerinin iyi korunmasından ötürü işliğin üretim kapasitesine ilişkin tahmini bir hesaplama yapmak mümkün olmuştur. Bunun yanısıra işliğin tarihlenmesi için kullanılan küçük buluntular değerlendirilmektedir. Ancak işlik mekanı kullanım sürecinin sona ermesinin ardından başka bir amaçla kullanılmamıştır ve uzun süre açıkta kalmıştır. İşliğin üretim birimleri de yüzeye oldukça yakındır. Bu bakımdan tarihlenebilir küçük buluntular sayıca azdır. Bununla beraber işliğin MÖ 3.Yüzyılın başlarından önce kullanılmaya başlandığı ve olasılıkla MÖ 1. Yüzyılın ortalarına dek üretime devam ettiği anlaşılmaktadır. İşliğin yakın çevresinde ve kıyı boyunca dağınık halde izlenen ağırlık taşları ve değirmen taşları çevrede endüstriyel ölçekte üretim yapan başka işliklerin de varolduğunun göstergesidir.