Özgün bir nakil biçimi olarak vücûh ve nezâir edebiyatı

Abstract

Erken dönem tefsir edebiyatı ve özellikle vücûh ve nezâir çalışmaları, yazılı ve özgün bir nakil yolunu temsil etmektedir. Mukâtil’den başlamak suretiyle elimizdeki matbu nüshalardan hareketle bu edebiyatın başlangıcına ve seyrine dair ciddî verilere ulaşmak mümkündür. Elde edilen birikim her nesilde neredeyse hiç fire vermeden tekrarlanmış ve bu birikime ilavelerde bulunulmuştur. Vücûh ve nezâir çalışmalarında gerçekleştirilen dönüşüm sadece yeni madde başlıklarının eklenmesi ile ilgili değil, aynı zamanda eserlerin tasnif tarzıyla da alakalıdır. Çalışmalar giderek sözlük formuna bürünmüşlerdir. Bu çalışmalar bir kaç nakil yolundan da yararlanmış olabilir. Ayrıca vücûh ve nezâir çalışmalarında belli ilim merkezlerinde karakterini bulan dil ekollerinin tesiri de gözlenmektedir.

Early Qur’anic exegetical literature and especially the al-wujūh wa al-nazāir works represent a written and genuine form of narration. Through the published books, the oldest of which is that of Muqātil, we can get valuable information about the inception and trajectory of this literature. The legacy of al-wujūh wa al-nazāir has been reproduced and enriched almost in every generation. The transformation in the al-wujūh wa al-nazāir literature is not confined to the addition of new chapter headings; rather, it extends to the method of the classification of the works. These works turned gradually to lexicographical studies. The authors of this literature might have benefited from a few ways of narration. Furthermore, one can observe the influence of different linguistic schools on this literature.