Demokrasi bilimden beslenebilir mi?

Abstract

Kavramlar kendiliğinden olumlu ya da olumsuz olmazlar. Onlara olumlu ya da olumsuz anlamlar insanlar/toplumlar tarafından yüklenir. Ancak hem demokrasi hem de bilim kavramları günümüzde “sanki” kendiliğinden olumlularmış gibi kul- lanılırlar. Bu olumlanan iki kavramın ilişkisi sorgulandığında da “sanki” kendili- ğinden ve pozitif yönlü doğrudan olumlu bir ilişkiye sahiplermiş gibi bir yanılgıya kapılmak söz konusu olur. Bu çalışma tam da bu olumlamayı sorgulamakta ve eğer mümkünse “demokrasiden beslenebilecek bir bilim anlayışının” nasıl olabileceğini tartışmaktadır. Bunun için de demokrasi ile ciddi sorunları olan nasyonal sosyaliz- min bilime bakışı örnek olarak alınmaktadır. Bilime uygun hareket etmeyi kendisine amaç edinen ama demokrasiyi reddeden bu anlayış tam da konuyu tartışabilmenin imkânlarını vermektedir. Bu tartışmanın sonucunda bilime ve demokrasiye tarafsız bakmanın bu bağlantıyı kendiliğinden oluşturamayacağı ortaya çıkmakta ve eğer böyle bir bağlantı kurulacaksa bunun “bilinçli bir taraftarlık”la mümkün olabileceği anlaşılmaktadır. Ancak bu sonuç, bilim ve nesnellik ilişkisini gündeme getirmekte- dir. Çalışmada “bilimde nesnellik” ve bunun mümkün olup olmadığı önem arz etmek- te, tarihselci-evrenselci, göreli-kesinlikçi bilimsel tartışmalarla bağ kurulmaktadır.

The meanings of concepts are not positive or negative by themselves. It is human beings or society that gives them their positive or negative meanings. Howe- ver, the concepts of both democracy and science are used today as if they have positive meanings by themselves. When questioning the relationship between these concepts, it is mostly believed that these two concepts are positively entwined. This paper aims to seek an exact answer to this question, what is the affirmative relation between democracy and science. Moreover, this paper points out how, if possible, democracy can be fed on science. For this reason, National Socialism’s view of scien- ce which has serious problems with the idea that democracy is taken as an examp- le. The approach of National Socialism with regards to science as a main marker of social issues but rejects democracy gives an opportunity to discuss this issue. This paper concludes that a neutral approach to the relation between science and democ- racy is unable to explain this relation. This paper also concludes that if it is possible to make a meaningful relation between them it can only be derived from the notion of “conscious partiality”. Yet, this result brings the relationship of science and objec- tivity to the agenda. Arguing that the relation between objectivity and science in this study, this paper aims to find an answer whether objectivity is possible in science under the theoretical framework of historicist-universalist, and relativist- positivist approach to social sciences.