Çocuk ihmal ve istimarı: problemin ulusal ve uluslararası düzeyde boyutu, önleme mekanizmaları

Abstract

Çocuğun her dönemdeki büyümesini, gelişmesini, bedensel ve ruhsal sağlığını etkileyen riskler arasında çocuk istismarı ve ihmali önemli bir yer tutar. Çocuk istismarı ve ihmali; çocuğun güç ve güven ilişkisi içinde oldukları kişiler tarafından çocuğun sağlığına, yaşamına, gelişimine gerçek ve potansiyel zararla sonuçlanan tüm fiziksel, duygusal, cinsel istismarı, ihmali veya ticari veya diğer amaçlı sömürü olarak tanımlanır. İstismar olayları ebeveynin özellikleri, toplumsal sorunları, aile içi sağlıksız etkileşim ve çocuğun gelişimsel sorunlarıyla olmaktadır. Düşük sosyoekonomik düzey, dar yaşam alanı, geniş aile yapısı, göç olgusunun varlığı, düşük eğitim düzeyi, tek ebeveynli aile, düşük evlilik kalitesi, zayıf ebeveyn-çocuk ilişkisi, ebeveynde madde kullanım öyküsünün varlığı çocuğa yönelik ihmal ve istismarın ortaya çıkmasında zemin hazırlayıcı etkenler olarak gösterilmektedir. Dünya Sağlık örgütünün 1999’da yayınladığı rapora göre dünya genelindeki 14 yaş altındaki yaklaşık 40 milyon çocuğun ihmal ve istismara uğradığı belirtilmektedir. Çocuk ihmali özellikle Güney Asya gibi gelişen ülkelerde ekonomi ve toplum üzerinde muazzam bir yük olan, önemli bir sağlık ve sosyal problem olarak tanımlanabilir. Ülkemizde çocuk istismarı son on yılda yaygın toplumsal sorun olarak kabul edilmeye başlanmıştır. 2010 yılında yapılan Türkiye Çocuk İstismarı ve Aile İçi Şiddet Araştırmasının sonuçlarına göre son bir yıl içinde 7-18 yaş grubu çocukların % 43.0’ü fiziksel istismara, % 51.0’i duygusal istismara ve % 25.0’i ihmale maruz kalmıştır. Çocuk ihmali ve istismarı önlenebilir. Müdahaleler primer, sekonder ve tersiyer düzeylerde olabilir. Primer önleme girişimleri doğru ebeveynliğe yönelik eğitim gibi tüm toplumu etkileyen istismarı durdurmak içindir. Sekonder seviyede önleme çabaları, çocukluğunda istismara uğramış yeni ailelere özel ebeveyn eğitimleri sağlama, toplum kaynakları hakkında bilgiyi sağlayabilme ve güvenlik planlamalarını içerir. Tersiyer önleme, çocukları istismara uğrayan ailelere terapötik bakım sağlama gibi tedavi edici etkilerdir.

Child abuse and neglect have an loom large role between the risks that affecting of child’s growth, development, physical and mental health in each period. It is defined that physical and emotional mistreatment, sexual abuse, neglect of children, as well as to their commercial or other exploitation resulting with actual and potential damage to development of the child’s health and life that carrying out by people who are in power and trust with child. Exploit events become with properties of the parent social issues, unhealthy family interaction and the child's developmental problems. Low socioeconomic level, narrow living area, larger family size, the existence of the phenomenon of migration, low education level, single-parent families, low marital quality, poor parent-child relationship, the presence of a parental history of substance use are showed as predisposing factors against to child abuse and neglect. According to a report of WHO in 1999, nearly 40 million children under age of 14 suffered from neglect and abuse in worldwide. Child neglect can be described as a major health and social problems and a huge burden on the economy and society especially in developing countries such as South Asia. In our country, child abuse has been accepted as a widespread social problem over the last decade. In 2010, a report from Study of Turkey Child Abuse and Domectic Violence said that among 7-18 age group of children had exposed abuse and neglect (43.0% of physical abuse, 51.0% emotional abuse and 25.0% of neglect) in last one year. Child abuse and neglect can be prevent. Interventions should be in primary, secondary and tertiary levels. Primary prevention initiatives for stopping the abuse affecting the whole of society such as the parenting education. Secondary level prevention efforts provide information about community resources and safety planning, specific parent education to new families with abused in childhood. Tertiary preventions are therapeutic effects such as providing therapeutic care to families whose children had abused.