Kadın doğum kliniklerinde çalışan hemşirelerin yaptıkları ilaç hataları ve etkileyen faktörler

Abstract

Amaç: Bu çalışmanın amacı, kadın doğum servislerinde çalışan hemşirelerin ilaç hatası yapma durumlarını, yapılan ilaç hatası türlerini saptamak ve hemşirelerin ilaç hatası yapmalarını etkileyen faktörleri belirlemektir. Yöntem: Tanımlayıcı nitelikte olan bu çalışmada tabakalı rastgele örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Çalışmanın örneklemini bir devlet hastanesinin kadın-doğum kliniklerinde çalışan 81 hemşire ile bir üniversite hastanesinin kadın-doğum kliniklerinde çalışan 27 hemşire olmak üzere toplam 108 hemşire oluşturmuştur (n=108). Veriler araştırmacı tarafından literatür taranarak geliştirilen anket formunun kadın doğum kliniklerinde çalışan hemşirelere uygulanması ile elde edilmiştir. Verilerin istatistiksel değerlendirilmesinde ise tanımlayıcı istatistikler, frekans yüzdeleri ve ki-kare analizi yöntemleri kullanılmıştır. Bulgular: Araştırmada, hemşirelerin %44.4’ü ilaç hatası yaptığını ve %81.5’i kendisi dışındaki bir sağlık personelinin yaptığı ilaç hatasına tanık olduğunu ifade etmiştir. Yapılan hatalar incelendiğinde, hemşirelerin %33.3’ü yanlış dozda ilaç uyguladığını, %22.9’u yanlış ilaç uyguladığını ve %22.9’u ilacı yanlış hastaya uyguladığını belirtmiştir. İlaç hatası yapan hemşirelerin hatayı yaptığı sırada %50’sinin 26-35 yaş arasında olduğu, %73.0’ünün gece vardiyasında, %66.6’sının 10’dan fazla sayıda hastaya bakım vermekte iken ve %83.4’ünün ilk 5 yıllık mesleki yaşantı sırasında ilaç hatası yaptığı belirlenmiştir. Sonuç: Kadın doğum kliniklerinde çalışan hemşirelerin yaklaşık yarısının ilaç hatası yaptığı ve yapılan ilaç hatalarının büyük çoğunluğunun yanlış doz, yanlış ilaç ve yanlış hasta türlerinden oluştuğu belirlenmiştir. Hemşirelerin ilaç hatası yapma nedenlerinin ise gece vardiyasında çalışma, hasta sayısının çok olması ve hemşirenin yeterince deneyimli olmaması gibi faktörlerden oluştuğu saptanmıştır. Hemşirelerin ilaç hatası yapmalarını önlemek için; çalışma koşullarının iyileştirilmesi, gece vardiyasındaki çalışma saatlerinin kısaltılması, servislerdeki hemşire sayılarının artırılması ve hemşirelerin ilaç uygulamalarındaki becerilerini artırmak amacıyla eğitim etkinliklerinin düzenlenmesi önerilmiştir.

Objective: The purpose of this study was to determine specific situations when nurses working in obstetrics and gynecology clinics made medication errors, what types of medication errors nurses made, and the factors that caused such errors. Methods: Stratified random sampling method was used in this descriptive study. The sample of the study comprised 108 nurses: 81 nurses who worked in the obstetrics and gynecology clinics of a public hospital and 27 nurses who worked in the obstetrics and gynecology clinics of a university hospital. The data were obtained by a general questionnaire developed by the researcher based on the literature and given to the nurses working in the clinics. Descriptive statistics, frequency percentages, and chi-square analysis methods were used for the statistical evaluation of the data. Results: In the study 44.4% of nurses stated that they had made medication errors and 81.5% of nurses pointed out the medication errors of different healthcare personnel. According to results of statistical analyses, 33.3% of nurses stated that they had applied the wrong medicine dosage, 22.9% stated they had administered the wrong medicine and 22.9% stated they had administered medication to the wrong patient. It was found that at the time the nurses were making such medication errors 50% of nurses were between the ages of 26-35, 73% were working night shifts, 66.6% were caring for more than 10 patients, and 83.4% were in the first 5 years of their professional lives. Conclusion: Nearly half of the nurses had made medication errors and it was found that the majority of the medication errors consisted of wrong dosages, wrong patients, and the wrong drugs. The causes of medication errors consisted of factors such as working night shifts, the number of patients to care for, and the lack of professional experience. In order to prevent such medication errors, improvement of working conditions, reducing the number of night shifts, increasing the number of nurses in the services, and improving the skills of nurses through drug administration training programs are recommended.