Müstakimzâde Süleyman Sadeddin'in Nakşbendiyye Tarikatının usûl ve adâbına dair görüşleri

Abstract

Müstakimzâde Süleyman Sadeddin Efendi'nin kaleme aldığı dört eserinde Nakşbendiyye Tarikatının usûl ve âdâbına dair görüşleri bir araya getirilmiştir. Derlenen bilgiler hakkında ayrıca tasavvuf tarihi başyapıtlarının başlıklarla ilgili kısımları incelenmiştir. Nusret-i-Mübtedî, Şerî'atüt-tarîka, Makûlât-ı-devriyye ve Tuhfetü'l-meram adlı eserler asıl çalışma alanlarımızdır. Bu dört çalışmanın ortak konusu Nakşbendiyye tarîkatına girmek isteyenlere yardımcı olmak ve onlara yol göstermektir. Müstakimzâde inceleme konumuz olan dört risâlede Kur'an'dan hadislerden ve gü-venilir tasavvufi kaynaklardan deliller getirmiştir. O tasavvuf mistisizmini anlatarak söz konusu eserlerin, kendi dalında ayrıntılı ve titiz bir araştırmanın ürünü olduğu gerçeğini de ortaya çıkarmıştır. Bu yönüyle onun eserleri farklı araştırmalara kaynaklık edecek özellik-tedir. İki bölümden oluşan tezin ilk bölümünde Müstakimzâde'nin hayatı ve eserleri hak-kında bilgi verilmiştir. İkinci bölümde ise Müstakimzâde'nin Nakşbendiyye'nin usul ve âdâbına dair görüşleri tasavvuf tarihinin kaynak kitaplarından araştırılarak açıklanmıştır. Müstakimzâde Süleyman Sadeddin Efendi kendinden önceki sufiler gibi Kur'an ve sünnete bağlı, aynı zamanda çağdaşları kadar âlim ve mutasavvıftır. O, kendinden sonraki tarikat ehline rehberlik yaparak âtiye de ışık tutan bir islâm büyüğüdür.

In the four different booklets which had been written by Müstakimzâde Süleyman Sadeddin, the ideas related to methods and manners of Naqsbandiyyah Order wasexamined. Related to the information which had been brought together, also the headings of the masterpieces of the history Of Sufism was investigated. The main concepts which we are studying are the pieces Nusret-i-Mübtedî, Şerî'atü't-tarîka, Makûlât-ı-devriyye and Tuhfetü'l-meram. The common theme of these four works is to help people who want to enter Naqsbandiyyah Order and guide them. Müstakimzâde had brought into scene the evidences fromthe Quran, hadith and the trustful suficreferences about these four booklets which are our investigating subjects. He, by telling about the suficmysticism, brought into the scene the works which are taken into consideration, are the products of a detailed and careful research in the area. Considering this aspect, his works will be the source of different researches. In the firstpart of the thesis whichis composed of two sections, the life of Müstakimzâde and his manuscripts are introduced. In the second part Müstakimzâde's ide-as about Naqsbandiyyah method and manner are describedby investigating the reference books about history of Sufism. Müstakimzâde Süleyman Sadeddin was also devoted to the Quran and sunnah like the other sufis who lived before him, and at the same time he was as wise and sufi as his contemporary scholars. He is one of the enlightening important figures in İslam because of his guidance to the sufis who came after him.