Yoğunlaşma çerçevesinde Türk tekstil ve hazır giyim sektörünün değerlendirilmesi

Abstract

Pazar yoğunlaşması işletmeler için çok önemli bir kavramdır. Yoğunlaşma derecesi işletmelerin sektördeki davranışlarını ve pazarlama faaliyetlerini belirlemektedir. Yoğunluk arttıkça pazardaki rekabet şansı da o kadar azalmaktadır. Ülkemizdeki sektörlerin çok büyük bir kısmında yüksek yoğunlaşma görülmektedir. Bu durum Türkiye'deki birçok sektörün verimliliğini azaltmaktadır. Yoğunlaşma bir sektördeki üretim ve fiyatın az sayıda işletme tarafından kontrol edilmesidir. Pazar yoğunlaşması ise, belirli bir sektördeki işletmelerin sayısal veya büyüklük olarak dağılımını ifade etmektedir. İşletmeler piyasa gücünü ellerinde tutabilmek için yoğunlaşmaktadırlar. Bu durum, üretimin az sayıda ve birbirine yakın güçteki teşebbüslerin elinde yoğunlaştığı ve bunların herhangi birinin fiyat taktiğinin diğerlerinin pazar payını etkilediği "oligopolistic" yapılanmaların oluşumuna neden olmaktadır. Piyasa yoğunlaşma endeksleri, kolay hesaplanabilirler ve piyasanın ne kadar rekabetçi olduğuna ilişkin ipuçları verirler. Piyasada faaliyet gösteren işletme sayısının çokluğu ve bu işletmelerin birbirine denk olmaları oranında yoğunlaşma azalır ve rekabet artar. Piyasa yapısının rekabetçi olması ölçüsünde de, piyasada faaliyet gösteren işletmelerin piyasa değişkenlerini etkileme güçleri azalır. Bu nedenle piyasanın ne kadar rekabetçi olduğunun tespitinde piyasa yoğunlaşma oranlarının bilinmesi önemlidir Geçmişte olduğu gibi günümüzde de, ülkemizin ekonomik kalkınma süreçlerinde önemli rol oynamaya devam eden tekstil ve hazır giyim sektöründe oligopolleşmenin arttığı ve serbestleşmenin rekabet piyasası koşullarının oluşumunu sağlayamadığı görülmektedir. Bu çalışmada, TUİK 2012 yılı ekonomik faaliyet sınıflarındaki yoğunlaşma düzeyleri verileri çerçevesinde; tekstil ve hazır giyim sektöründeki yoğunlaşma oranları dikkate alınarak değerlendirmeler yapılmış ve öneriler getirilmiştir. Tekstil hazır giyim sektörü genel olarak değerlendirildiğinde, "suni veya sentetik elyaf imalatı" ve "dokusuz kumaşların ve dokusuz kumaştan yapılan ürünlerin imalatı" faaliyet alanları dışında düşük yoğunlaşma durumu dikkati çekmektedir. Bu durum bu sektörlerde yüksek rekabet olduğunu göstermektedir.

Market saturation is a very important concept for the firms. Degree of saturation determines the behaviour in the industry and marketing activities of the firms. When the saturation increases, competetion chance in the market decreases accordingly. High saturation is seen in most of the industries in our country. This condition decreases the productivity of most industries in Turkey. Saturation is the control of a few companies on price and production at a sector. Market saturation is the distribution of companies in terms of numbers and size at a certain sector. Companies condense in order to keep the market power. This situation brings about the oligopolistic structure in which several companies with approximately same ratios of power have the saturation and price strategies used by some of these companies affect the market share of the other business organizations. Market condensation indexes are easily calculated and give clues to how much the market is competitive. The saturation decreases and competition rises in the ratio of high number of operating firms in the market and the equivalence of these firms against each other. In terms of being also competitive of the market structure, the effective power of market variables of operating firms in the market decreases. Therefore, in establishing how competitive the market is, it is important to know the ratios of market saturation. It is observed that oligopolistic structures in textile and clothing sector which has played an important role in the economic development processes of our country in the past and recently are increasing and deregulation cannot guarantee the conditions of competitive market. In this study some evaluations were made and some suggestions were brought forward by taking the saturation ratios of textile and clothing sector into saturation within the frame of saturation levels of economic activities in 2012 prepared by Turkish Statistical Institute. When textile clothing industry was evaluated, low saturation outside the activity areas of “ artificial or synthetic fibre production” and non-woven cloth and “ the production of nonwoven cloth products” draw our attention. This situation shows us that there is a high degree of competition in these industries.