Zaman felsefesi: öznel ve nesnel zaman
Künye
Ceyhan Çoştu, F. (2018). Zaman felsefesi: öznel ve nesnel zaman. Ö. Güven, E. Kuşcu (Ed.). Uluslararası İstanbul Felsefe Kongresi Bildiri Kitabı: Çağdaş Ontoloji Tartışmaları 02-04 Mayıs 2018, İstanbul.Özet
Zaman, hem felsefe dünyası içerisinde hem de bir fizik konusu olarak bilim dünyasında çokça tartışılmış konulardan birisidir. Zamanın doğrudan deneyimlenemeyen bir olgu oluşu, bu meselenin çözümünün zorluğunu da beraberinde getirmektedir. İnsanın içinde kendini bulduğu bu zamanı anlaması, yorumlaması ve kendi yaşadığı zamanın üzerine çıkıp zaman üzerine konuşması kolay değildir. Zamanla ilgili yapılan tartışmaların felsefe tarihinde iki farklı yönde seyrettiğini söyleyebiliriz. Bir grup filozof, zamanın, evren içerisinde deneyimlenen bir gerçekliğe sahip olduğundan hareketle, kozmolojik yanıtlarla zamanı anlama yoluna gitmiştir. Böyle bir zaman tasavvurunun odağında tabi ki evren ve evrenin unsurları ile zamanı ilişkilendirme söz konusudur. Bu zamanı yaşayan insan ve insanın zamanla ilişkisi, öncelikli bir problem değildir. Bu görüşte zaman, deneyimlenen fiziksel bir gerçekliktir ve zamanın bu ontolojik gerçekliğine nesnel/fiziksel zaman denilmektedir. Özne bu kozmolojik zamanın içinde, zamana göre şekillenendir. Bir grup filozof ise zamanın özneden bağımsız olmadığını düşünerek zamanı anlamak için insan zihnine-ruhuna müracaat etmiştir. Yani zamanın, dış dünyada deneyimlenen nesnel gerçekliğinden ziyade, insan zihninin zaman algısını oluşturduğunu ve zamanın zihinle anlaşılabileceğini ifade etmişlerdir. Bu zaman anlayışında zihnin, dış dünyadaki nesne ve olaylardan bağımsız bir zaman bilinci vardır. Zihnin bir zaman bilincini var eden bu yönüne öznel/zihinsel zaman denilmektedir. Bu görüşte, özne, zamanla birlikte şekillenendir. Birinci grupta zamanın her şeyden bağımsız ayrı bir varlığı olduğu düşüncesi hakim iken ve insanın zaman karşısında konumu birinci dereceden önemli değilken, ikinci grupta ise zamanın varlığının insanın bilincine ait olduğu ve zihin ile zaman arasında bir ortaklık olduğu düşüncesi hakimdir. Bu bildiride, felsefe tarihinde zamana ilişkin genel yaklaşımlar içerisinde kategorik bir ayrıştırma olarak zikredilen öznel zaman ve nesnel zaman kavramsallaştırmaları, felsefe tarihinde bu konuda öne çıkan filozoflar (Aristoteles, Augustinus, Newton, Kant) bağlamında ele alınacaktır.
Kaynak
Uluslararası İstanbul Felsefe Kongresi Bildiri Kitabı : Çağdaş Ontoloji Tartışmaları = Istanbul Internatıonal Congress On Philosophy Proceedings Book : Contemporary Ontological DiscussionsCilt
2Bağlantı
https://hdl.handle.net/11491/352Koleksiyonlar
İlgili Öğeler
Başlık, yazar, küratör ve konuya göre gösterilen ilgili öğeler.
-
İki zaman düşüncesi: Öznel ve nesnel zaman
Ceyhan Çoştu, Feyza (Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2015)Zamanın ne olduğu ve nasıl bir şey olduğu meselesi, hem felsefe dünyası içerisinde hem de bir fizik meselesi olarak bilim dünyası içerisinde tartışılmış temel konulardan biridir. Zamanın doğrudan deneyimlenmeyen bir olgu ... -
İki zaman düşüncesi: Öznel ve nesnel zaman
Ceyhan Çoştu, Feyza (Elis Yayınları, 2018)Zamanın ne olduğu, bir fizik konusu olduğu kadar felsefe dünyasının da temel meselesi olarak Antikçağdan beri karşımıza çıkmaktadır. Zamanın doğrudan deneyimlenmeyen bir olgu oluşu meselenin çözümünü zorlaştırır. Zaman ... -
Varlık, zaman ve Tanrı
Ceyhan Çoştu, Feyza (Bilay, 2019)Varlık, zaman ve Tanrı kavramlarının birbiriyle ilişkisini çözümlemeye çalışırken aslında bu kavramların hem bilim, hem din hem de felsefenin ayrı ayrı ilgilendiği kavramlar olduğunu öncelikle hatırlatmakta fayda var. ...