Geç Ortaçağ’da tutulmuş Türk tarihine dair Kıbrıs kronikleri

Abstract

İncelendiği kadarıyla Geç Ortaçağ’da Doğu Akdeniz tarihine dair yazılmış Kıbrıs merkezli kronikler için başvuru mahiyetinde Türkçe bir eser bulunmamaktadır. Sadece Şehabettin Tekindağ’ın çalışmalarında bu eserlerin bazı nüshalarının kullanıldığını görülmektedir. Tekindağ’ın ve konuyla alakalı çalışmalar yapmış olan George Hill’in eserlerinde kullandıkları metinlerin bir kısmı orijinal nüshalar bir kısmı da bu eserlerin Fransızca tercümeleridir. Ancak günümüzde ileride açıklayacağımız üzere bu kronikler ve kaynak eserlerin tenkitli baskıları yayınlanmış veya bu eserler çeşitli nüshalar karşılaştırılarak İngilizceye çevrilmiştir. Anadolu Beylikleri ve Memlükler hakkında bilgi veren bu kroniklerin en önemlileri Leontios Makhairas, Amadi, Strambaldi, Florio Bustron, George Boustronios ve Stephen de Lusignan kronikleri olarak sıralanabilir. Bununla birlikte, Guillaume de Machaut ve Philippe de Mézières’in eserleri gibi Kıbrıs ve çevresiyle alakalı bilgiler veren kaynakları da burada zikretmek gerekir. Bu nedenle onları da Kıbrıs kronikleri adı altında açıklamayı uygun gördük. Bahsedilen eserler, Anadolu’nun güney sahil şeridindeki Karaman, Alâiyye ve Teke Beylerinin, Kıbrıs Lusignan Krallığı ile mücadeleleri ve Memlüklerin bölgedeki hâkimiyeti ile ilgili detaylı bilgiler ihtiva etmektedir. Bu çalışmada kroniklerin nüshaları, baskıları ve çevirileri ile ilgili olarak bilgi verilmekle birlikte, içerikleri ve tarihsel önemleri üzerinde de durulmuştur. Ayrıca fark edilen küçük çeviri ve not hataları, kronikler arasında önemli görülen bilgi farklılıkları yeri geldikçe açıklanmaya çalışılmıştır.

There is no reference work written in Turkish about the Cyprus-based annals and historical sources related with the history of late medieval Eastern Mediterranean, as far as I can see. We can only mention that Şehabettin Tekindağ used certain copies of those annals and historical sources in his studies. However, new critical editions of annals referred in the studies by both Tekindağ and George Hill, who also studied the same subject, have been produced. While they mostly cited French translations done towards the beginning of the 20th century or the original copies; today, critical editions of many works given below have been produced or these works have been translated into English. The most significant of these annals containing information about Anatolian Principalities and Mamluks are Leontios Makhairas, Amadi, Strambaldi, Florio Bustron, George Boustronios and Stephen de Lusignan. In addition to this, references providing information about Cyprus and surroundings such as works by Guillaume de Machaut and Philippe de Mézières should be cited here. Therefore, we decided to mention these under the context of Cyprus annals. They comprise detailed information about the conflicts between Karaman, Alâiyye and Teke seigniors and Lusignan Kingdom of Cyprus and the dominance of Mamluks in the region. Thus, along with the information about copies, editions and translations of the annals, their contents and historical importance were addressed in this study. Furthermore, minor translation and annotation mistakes and differences between annals that were deemed significant were indicated when appropriate.