Türkiye’de ve OECD ülkelerinde vergi yükünün dağılımı

Abstract

Vergi kaçırma ve vergiden kaçınma gibi unsurları önleyici tedbirlerin yanında vergisel sorumlulukları doğru ve zamanında yerine getiren mükelleflerin üzerindeki vergi yükünün adaletli dağılımı, vergi politikalarının temel bileşenleridir. Vergi yükünün adil dağılımı kavramı bu temel bileşenler nezdinde karşılaştırma yapma imkânı sunmaktadır. Vergi türlerini dikkate alan bu çalışma, Türkiye’de vergi yükünü Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD) ülkeleri ile mukayeseli bir analize tabi tutmaktadır. OECD istatistiklerinden sağlanan verilerle gelir, mal ve hizmetler, servet unsurları üzerinden alınan vergilerin yanında sosyal güvenlik primleri de değerlendirilmiştir. Vergi yükü dağılımı açısından bir karşılaştırma imkânı sunan bu çalışma uygulanan vergi politikalarının değerlendirilmesine olanak sağlamaktadır. Türkiye’de vergi yükünün OECD ortalamasının altında kaldığı ve Türkiye’nin vergi yapısından ötürü toplam vergi gelirleri içerisinde dolaylı vergilerin payının dolaysız vergilerden daha fazla olduğu görülmüştür. Vergi gelirleri içerisinde dolaylı vergilerin ağırlığının görece fazla olması Türkiye’de vergi yükünün adaletli dağılımını engellemektedir

The fair distribution of the tax burden on taxpayers who fulfill their tax responsibilities correctly is one of the fundamental component of tax policies in addition to preventive measures such as tax evasion and tax avoidance. The concept of fair distribution of tax burden offers the opportunity to compare these basic components. This study takes into account the types of taxes compares the tax burden in Turkey with OECD (Organization of Economic Co-operation and Development) countries. Besides income, goods and services, wealth taxes; soscial security contributions are also assessed with data from OECD statitics. This study, which provides a comparison in terms distribution of tax burden, allows the assessment of applied tax policies. It is observed that the tax burden in Turkey remained below the OECD average and the share of indirect taxes in total tax revenue is higher than the share of direct taxes due to Turkey’s tax structure. The relatively, high indirect taxes in total tax revenues prevents fair distiribituon of tax burden in Turkey.