Yeni veriler ışığında başlangıcından M.Ö. II. binin sonuna kadar Anadolu'da yakarak gömme (kremasyon) geleneği

Abstract

Son yıllarda Anadolu ve çevresinde yapılan araştırmalarda tespit edilen yakarak gömme (kremasyon) mezarlar, bu konudaki bilgilerimizin artmasını sağlamıştır. Özellikle Çayönü, Demirköy ve Aşıklı Höyük'te bulunan yanmış iskelet kalıntıları, Anadolu'da kremasyon geleneğinin Neolitik Dönem'e kadar uzandığının göstergesidir. Bunlara ek olarak İstanbul-Yenikapı'da bulunan urneler kremasyon geleneğinin söz konusu dönemde geniş bir alana yayıldığını göstermiştir. M.Ö. II. bine ait Hitit yazılı belgelerinde kral ya da kraliçenin ölümünün ardından cenaze törenlerinin nasıl yapıldığını ayrıntılı bir biçimde anlatan metinlerde, kral ya da kraliçenin yakıldıktan sonra gömüldüğü kaydedilmiştir. Bu güne değin, söz konusu döneme ait metinlerde anlatıldığı gibi bir kral mezarı bulunamamışsa da bu dönemde kremasyon geleneğinin varlığını gösteren çok sayıda mezar veya mezarlık keşfedilmiştir. Söz konusu mezar veya mezarlıkların sayısı son yıllarda yapılan araştırmalar sonucunda artmıştır. M.Ö. II. Bine ait yazılı belgelerde yer verilen ölü yakma geleneği ile ilgili olarak geçtiğimiz yüzyılda Anadolu ve çevresinde yapılan arkeolojik kazılarda, son derece önemli bilgiler elde edilmiştir, buna paralel olarak çeşitli görüş ve tartışmalar da ortaya çıkmaktadır.

Cremation graves found in Anatolia and around in recent studies provide us with great knowledge. Especially, burned human remains in Çayönü, Demirköy and Asikli Höyük attest that tradition of cremation in Anatolia continued until Neolithic period. In addition, the urne findings from Yenikapi (Istanbul) excavation represented that tradition of cremation was dispersed to vast area during Neolithic periods. In the Hittite manuscprits from second millennium B.C explaining funeral ceremony of king or queen; it is stated that the corpse of the king or queen was buried after burning process. Although no king's tomb, as recited in the manuscripts in this period, has been found until today, there are many graves and cemeteries found that prove cremation activities. The numbers of tombs or cemeteries mentioned above have increased in recent year's researches. In the archaeological excavations conducted in Anatolia and around in the last century, considerable finding about tradition of cremation which was stated in the manuscripts in 2nd millennium B.C., was obtained; in parallel with this, diverse views and arguments have aroused.