Kaynak tabanlı yönetim modelinin rekabetçi üstünlükler açısından incelenmesi ve Tusaş, Ford Otosan, Graham ve Toprak Seramik işletmelerinde niteliksel bir inceleme

Abstract

Kaynak tabanlı yönetim modeli, rekabetçi üstünlüğün nasıl elde edildiği ve bu üstünlüğün nasıl korunduğuna dair güçlü bir teorik yapı sunmaktadır. Kaynak tabanlı yönetim modeli, rekabetçi üstünlüğün kaynakların eşsiz bileşiminden elde edileceğini ileri sürmektedir. Rekabetçi üstünlük yaratmaya olanak sağlayan kaynakların sahip olması gereken özelliklerle ilgili olarak birçok sınıflandırma olmakla birlikte, bu kaynakların özellikleri dört temel grupta toplamaktadır: (1) kaynak değer yaratabilmelidir, (2) kaynak nadir olmalıdır, (3) rakipler tarafından taklit edilmesi güç ya da olanaksız olmalıdır, (4) kaynak, diğer kaynak türleriyle ikame edilememelidir. İşletmeler, rekabetçi çevrede varlıklarını sürdürebilmek için yeni stratejik kaynaklar ve yetenekler geliştirmek zorundadır. Bu çalışmada kaynak tabanlı yönetim modelinin “rakip işletmelerinin ulaşamadığı özel kaynak ve yeteneklere sahip olan işletmeler, sürdürülebilir rekabetçi üstünlük elde etmektedir” şeklinde ifade edilen temel görüşünün doğruluğu sınanmak amacı ile Ford Otosan, TUSAŞ, Graham İşletmesi ve Toprak Seramik İşletmelerinde niteliksel bir araştırma yapılmıştır. Bunun sonucunda ise yüksek yenilikçi kapasiteye sahip olan, değişime açık ve yalın örgüt yapısına sahip olan işletmelerin sürdürülebilir rekabetçi üstünlük elde ettikleri saptanmıştır.

The resource-based view of firm is influential theorical framework for understanding how competitive advantage within firms is achieved and how that advantage might be sustained over time. The resource-based view suggests that sustainable competitive advantage emerge from unique combination of resources. While there are multiple typologies of resource characteristics necessary to develop sustainable competitive advantage, most authors have integrated them into four critical ones: (1) the resource must be valuable, (2) the resource must be rare, (3) the resource must be difficult to imitate by competitors and the resource must be nonsubstitutable by other types of resource. Firms must develop new strategic resources and core competencies to survive in a dynamic and competitive environment. In this study, in order to test the correctness of the basic statement of “companies having unique, valuable, nonsubstitutable and inimitable resources and competences that cannot be achieved by the competitors obtain sustainable competitive advantage” a qualitative research on Ford Otosan, TUSAŞ, Graham and Toprak Seramik has been conducted. As a result, it has been detected that the companies having highly innovative capacity and open to change and having flat organization structure obtain sustainable competitive superiority.